Kuria Metropolitalna sp. z o.o., czyli wszystkie firmy arcybiskupa Budzika

Artykuł nagrodzony w konkursie Local e- Journalism Awards 2023 organizowanym przez Stowarzyszenie Mediów Lokalnych – II miejsce w kategorii NEWS

Handel ziemią pod osiedla i wynajem powierzchni biurowych. Budowa farm fotowoltaicznych i dzierżawa gruntów pod nadajniki sieci komórkowych. W kręgu zainteresowania Archidiecezji Lubelskiej są także cmentarze i obiekty turystyczne. Lubelska kuria to coraz prężniej działający biznes.

W pierwszym etapie przebudowa istniejącego budynku, w kolejnych – wzniesienie trzech nowych. Wszystkie równie wysokie jak górujący na śródmiejską zabudową gmach dawnego Instytutu Stomatologii. Na dołączonym do wniosku rysunku (w dalszej części artykułu) apartamentowce tak szczelnie wypełniają działkę, że projektant znalazł miejsce tylko na 12 samochodów. Pozostałe (zaledwie 0,7 miejsca parkingowego na mieszkanie) miałyby stawać pod ziemią. Tym razem o warunki zabudowy na ul. Karmelickiej w ścisłym centrum miasta stara się nie właściciel działki (Helvetia Centrum, gdzie jednym z udziałowców jest Piotr Kowalczyk), ale spółka Archidiecezji Lubelskiej.

I nie są to pierwsze kroki lubelskiej kurii w branży deweloperskiej. Zacznijmy od początku.

Arcybiskup daje ziemię

Swoją pierwszą spółkę – Pontes – Archidiecezja Lubelska zakłada jesienią 2015 roku. 15 listopada przed notariuszem, stawiają się ekonom lubelskiej kurii ks. Jarosław Orkiszewski i abp Stanisław Budzik. Arcybiskup wnosi aportem atrakcyjną działkę. A tak naprawdę cztery działki przy ul. Morwowej, o łącznej powierzchni 0,85 ha. Wartość?  W akcie notarialnym (wrzesień 2015) pada kwota 4 mln 126 tys. zł. Dlaczego to takie ważne? Na „alienację dóbr kościelnych” o wartości  powyżej 1 mln euro musiałaby się zgodzić Stolica Apostolska.  Na co zresztą zwraca uwagę Sąd Rejonowy Lublin-Wschód w Świdniku – zanim zarejestruje arcybiskupowi firmę, żąda, by tę konkretną działkę wycenił rzeczoznawca majątkowy, „albowiem zachodzi wątpliwość co do jej aktualnej wartości”. Ten wycenia ją na niewiele ponad cztery miliony (4 028 tys. zł).

Atrakcyjny dla deweloperów teren szybko zmienia właściciela. Już z końcem grudnia 2015 r. – półtora miesiąca od rejestracji kościelnej spółki w KRS – deweloperska spółka Willowa II kupuje pierwszą z działek. Dwa lata później kolejną, a w 2020 na dwie ostatnie decyduje się jedna ze spółek innego dewelopera – Sylwestra Lalaka. Dziś na większości tego terenu stoją już bloki.

Kupuje i szybko wynajmuje

Na tych transakcjach spółka arcybiskupa działalności w branży nieruchomości nie kończy. W lutym 2018 Pontes kupuje jedenaście lokali w budynku przy ul. Wojciechowskiej 5 w Lublinie (o łącznej powierzchni 930 mkw.) I już w lipcu podpisuje umowę na wynajem większości z nich. Za 540 mkw. i cztery miejsca parkingowe miesięcznie na konto spółki ma spływać 30 tys. zł miesięcznie (plus VAT i rewaloryzacja o wskaźnik inflacji). Obecnie to kwota 46,9 tys. zł netto (57,7 tys. zł brutto), a wynajęta powierzchnia biurowa zwiększyła się do 680 mkw.

Najemca jest pewny i wypłacalny. Biura wynajmuje Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – instytucja rządowo-samorządowa, przez którą przepływają ogromne pieniądze. Roczny regionalny budżet samego programu Czyste Powietrze to blisko 256 mln zł, WFOŚiGW rozdaje także dotacje na wymianę pieców, zbieranie deszczówki, proekologiczne akcje czy publikacje w mediach.

Grunty pod bloki i dzierżawa cmentarzy

Pontes sp. z o.o. nie ma strony internetowej, maila, telefonu, a jej oficjalnym adresem jest siedziba Kurii Metropolitalnej – w otoczonym wysokim murem XVIII-wiecznym Pałacu Biskupim (przy ulicy Wyszyńskiego 2 w Lublinie). Z lektury corocznych sprawozdań finansowych rysuje się jednak obraz prężnie działającego przedsiębiorstwa, które z roku na rok może się pochwalić coraz większymi zyskami. 

Po siedmiu latach spółka dysponuje już sporym majątkiem. Na koniec 2022 roku to 24 mln zł – głównie w nieruchomościach (18 mln), ale też w środkach transportu, „urządzeniach technicznych” czy „środkach trwałych w budowie” (3,1 mln).

Top 10 najbardziej wpływowych osób w Lublinie

Przełomowy był 2020 gdy „spółka rozpoczęła intensywny rozwój i zatrudnianie pracowników”. Na koniec roku w Pontes pracowało już 15 osób (dziś zatrudnia 25). Sprzedaje wówczas dwie działki przy Morwowej deweloperowi (w sprawozdaniu jest mowa o „sprzedaży aktywów trwałych za 5 mln zł”) i zawiera umowy na dzierżawę cmentarzy. Na początek dwa – w Opolu i Kraśniku – ale prezes spółki nie ukrywa, że ma apetyt na więcej.

– Ta działalność będzie rozszerzana o nowe lokalizacje – czytamy w sprawozdaniu zarządu spółki  podpisanym przez ks. Jaroslawa Orkiszewskiego. Dalej jest mowa „nowych obszarach działalności”, „rozpoczętych nowych inwestycjach” i „złożonych wnioskach o dotacje”.

Farma fotowoltaiczna i baza turystyczna

Pulą pieniędzy z RPO (Regionalny Program Operacyjny) dysponuje marszałek województwa Jarosław Stawiarski (PiS). Jak już kilka razy pisaliśmy, to właśnie dyrektorów departamentów UMWL zajmujących się unijnymi funduszami, marszałek docenia najwyższymi nagrodami.

Dotację z RPO Pontes dostaje dwa razy. Pod koniec grudnia 2020 na budowę farmy fotowoltaicznej (o mocy 0,480 MWp) w powiecie łęczyńskim otrzymuje 649 tys. zł.

Kilka miesięcy wcześniej – w maju 2020 – z puli RPO dostaje 447 tys. zł. To pieniądze na „poprawę efektywności energetycznej w firmie”, a konkretnie na termomodernizację dwóch turystycznych obiektów.

– Pierwszy to stara szkoła w Górecku Starym. Jest to obiekt, który znajduje się na Roztoczu przy trasie Green Velo. Drugi to obiekt w Częstoborowicach, w którym znajdowała się wcześniej baza noclegowa dla młodzieży z archidiecezji lubelskiej – tłumaczy ks. Orkiszewski podpisując w imieniu spółki umowę na unijne dofinansowanie.

W dawnym Szkolnym Schronisku Młodzieżowym w Górecku archidiecezja zamontowała też pompę ciepła i solary. Turystom oferuje 50 miejsc noclegowych w wyremontowanym gruntownie budynku. Ceny bardzo konkurencyjne – 50 zł za noc.

Biskup wybuduje apartamentowce?

W październiku tego roku należąca do archidiecezji spółka pojawia się w nowych, dość zaskakujących okolicznościach. Występuje o warunki zabudowy (WZ) na przebudowę Instytutu Stomatologii. Obok chce postawić trzy nowe apartamentowce. Wszystkie równie wysokie jak ten istniejący – miałyby mieć po pięć kondygnacji.

Chodzi o grunty w ścisłym centrum Lublina, które kilka lat temu od Uniwersytetu Medycznego kupiła deweloperska spółka Helvetia Centrum (wówczas nazywała się QRL, a jednym z czterech udziałowców jest były przewodniczący Rady Miasta Piotr Kowalczyk). Deweloper planuje przebudować istniejący budynek, a obok postawić dwa nowe – równie wysokie. Urząd Miasta na to wszystko się zgadza, ale plany tak intensywnej zabudowy torpedują sąsiedzi planowanej inwestycji. Każdą z decyzji WZ wydanych przez miejskich urzędników na ten teren skutecznie zaskarżają w sądach. 

Działka nie zmieniła właściciela, nadal też jest na niej hipoteka 8,5 mln na rzecz Banku Spółdzielczego w Radzyniu Podlaskim. Dlaczego więc to Pontes stara się o zgodę na apartamentowce?

– Zgodnie z prawem można wystąpić o decyzję o warunkach zabudowy, nie będąc właścicielem działki. Jeśli ktoś stara się o taką decyzję, prawdopodobnie interesuje się ewentualnym jej nabyciem, jednak uzależnia to od decyzji o warunkach zabudowy. Tak jest też w naszym przypadku – przyznaje ks. dr Adam Jaszcz, kanclerz Kurii Metropolitalnej w Lublinie. – Działka ta sąsiaduje z inną działką należącą do archidiecezji, na której znajduje się kościół św. Jozafata oraz siedziba Bractwa Miłosierdzia im. św. Brata Alberta – dodaje.

Bo „co łaska” nie wystarcza

Na tym biznesowe ambicje lubelskiej kurii się nie kończą. Na początku października archidiecezja zakłada trzy kolejne spółki. Podobnie jak w Pontes funkcję prezesa będzie pełnić ekonom Archidiecezji Lubelskiej kurii ks. Jarosław Orkiszewski. Prokurentem we wszystkich trzech zostaje zastępca ekonoma ks. Jakub Olech.

– Przysłowiowa taca przeznaczana jest na utrzymanie kościołów, a i tak często, szczególnie w małych parafiach, nie jest wystarczającym źródłem finansowania – tłumaczy ks. dr Adam Jaszcz potrzebę uruchomienia kolejnych działalności gospodarczych.

Podkreśla, że swoje cele archidiecezja, która ma ponad milion wiernych, chce realizować „w sposób uporządkowany, zmodernizowany, systemowy i transparentny”. Stąd właśnie nowe spółki.

– Wychodzimy z założenia, że prowadzona przez nas działalność gospodarcza powinna opierać się na takich samych zasadach, na jakich działają wszystkie inne podmioty – tłumaczy rzecznik arcybiskupa. – Pontes zajmuje się wynajmem i zarządzaniem nieruchomościami. Formuła ta sprawdziła się na przestrzeni ostatnich lat, dlatego stworzone zostały kolejne spółki w określonych obszarach działalności: Torre – wynajem powierzchni pod nadajniki GSM, Cella – spółka zajmująca się energią odnawialną i magazynami energii, Lumen – powołana w celu przygotowywania inwestycji w obszarze fotowoltaiki. Obecnie potrzebujemy jeszcze 3,5 MW energii odnawialnej, aby zabezpieczyć potrzeby parafii naszej archidiecezji – dodaje.

Na zdjęciu: Metropolita lubelski abp Stanisław Budzik i projekt spółki Pontes na zabudowę działki przy Karmelickiej.

Współpraca: Krzysztof Jakubowski

Wojewódzki Fundusz Ochrony Rodziny, czyli saga rodu kraśnickiego

Powołań coraz mniej. Ksiądz w parafii może pojawiać się tylko gościnnie