Ostatnie podrygi PiS. 200 mln zł na nowe muzeum im. Lecha Kaczyńskiego w Chełmie

W Chełmie ma powstać muzeum wołyńskie noszące imię Lecha Kaczyńskiego. Ministerstwo kultury da na nową instytucję 180 mln zł, a niepubliczna szkoła musi zwolnić budynek, w którym będzie się mieścić Centrum Prawdy i Pojednania.

– Może trzeba konsultacji społecznych? Zapytać mieszkańców miasta Chełm, na co wydać te 200 mln zł. Może wybudować więcej szkół? – mówił na czwartkowym posiedzeniu komisji budżetu i rozwoju gospodarczego Rady Miasta Chełm jeden z rodziców dziecka z niepublicznej szkoły mieszczącej się przy ul. Hrubieszowskiej 102. To właśnie w tym budynku ma się mieścić nowa instytucja.

200 mln zł. Tyle ma kosztować Centrum Prawdy i Pojednania im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Chełmie. Większość funduszy ma pochodzić z budżetu państwa, a pieniądze miastu przyznaje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

„Trzaskowski Polski B”

Chełmem rządzi prezydent Jakub Banaszek (rocznik 1991). To syn posłanki PiS, Anny Dąbrowskiej-Banaszek. Jakub karierę polityczną zaczynał jako radny jednej z dzielnic Warszawy. W ostatnich wyborach samorządowych zapragnął jednak rządzić rodzinnym Chełmem. Pokonał Agatę Fisz z Lewicy, która prezydencki gabinet w chełmskim ratuszu zajmowała od 2006 roku.

Banaszek na początku był związany z Jarosławem Gowinem i różnymi wersjami jego partii. Teraz jednak to w pełni człowiek PiS. A centrala prezydenta ceni. Może dlatego, że Chełm to największe w Polsce miasto prezydenckie, w którym rządzi partia Kaczyńskiego.

To docenianie Chełma kosztuje. I to sporo. W 2022 miasto dostało 200 mln zł z państwowej kasy na rozbudowę dróg i rozwój strefy przemysłowej. Powstaje obwodnica Chełma, a do realizacji skierował ją rząd PiS. Tak samo jak zdecydował o budowie drogi ekspresowej w stronę Lublina i granicy. Tuż przed ostatnimi wyborami Chełm otrzymał 40 mln zł na remont budynku, w którym ma powstać filia Centralnego Ośrodka Informatyki, rozbudowę miejskiego monitoringu czy remont deptaka. Ten ośrodek to oczywiście agenda rządowa. W 2022 roku do miasta przyjechał ówczesny minister zdrowia i ogłosił, że powstanie tu Centrum Digitalizacji Dokumentacji Medycznej (niewiele się w tej sprawie dzieje).

Swego czasu „Wiadomości” TVP często pokazywały Jakuba Banaszka jako sprawnego samorządowca, zestawiając go z popełniającym błędy prezydentem Warszawy Rafałem Trzaskowskim. Czy była to poważna koncepcja, czy jednak jakaś wolna myśl, ale pojawił się nawet pomysł, żeby w wyborach samorządowych Jakub Banaszek był kandydatem PiS na prezydenta stolicy.

Imienia Lecha Kaczyńskiego

Skupmy się na najnowszych wydarzeniach. Otóż w Chełmie ma powstać Muzeum Pamięci Ofiar Rzezi Wołyńskiej oraz Centrum Prawdy i Pojednania im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Jak zapisano w uchwale, która w czwartek (23 listopada) przyjęła Rada Miasta, zadaniem Centrum będzie ”udostępnienie zbiorów związanych z historią, upamiętnieniem i oddaniem czci polskim ofiarom ludobójstwa wszystkim mieszkańcom miasta Chełm oraz turystom”.

Nie jest to inicjatywa nowa, o takich planach politycy PiS mówili od kilku miesięcy. – To miejsce będzie elementem budowania przyjaźni polsko-ukraińskiej opartej na prawdzie i pojednaniu – mówił w lipcu tego roku Jacek Sasin, minister aktywów państwowych.

– Budujemy instytucję, która będzie opiekowała się tą pamięcią i tą straszliwą częścią polskiej historii. Dla Polski jest ważne to, że powołujemy Muzeum Pamięci Ofiar Rzezi Wołyńskiej oraz Centrum Prawdy i Pojednania im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego, które będzie wspólnie prowadzone przez MKiDN i Miasto Chełm. Ta instytucja zasługuje na inwestycje, które dadzą jej możliwość dalszego rozwoju – powiedział w październiku minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński, kiedy podpisywał umowę z prezydentem Chełma.

W czwartek radni Chełma zmienili wieloletni plan finansowy miasta, żeby nowe muzeum mogło powstać.

Formalnie centrum powstało już w maju na mocy miejskiej uchwały. Będzie znajdowało się przy w kompleksie dawnych budynków szpitala przy ul. Hrubieszowskiej 102, które miasto nabyło dzięki rządowemu wsparciu w wysokości niemal 4 mln zł. Całość będzie miała 5,8 ha powierzchni. To 10 budynków do adaptacji.

Jak w czwartek mówili radnym miejscy urzędnicy, prace projektowe rozpoczną się w przyszłym roku. Nie wiadomo, kiedy zostanie „wbita pierwsza łopata”, bo to zależy od projektu i wyboru wykonawcy. Wiadomo jednak, że centrum ma być gotowe w 2027 roku.

Nowe muzeum za 200 mln zł

Do tej pory powstanie centrum nie wzbudzało kontrowersji. Ale już są. Poseł Koalicji Obywatelskiej, Michał Szczerba właśnie ujawnił, że muzeum pochłonie 200 mln zł, z czego 181 mln zł będzie pochodziło z budżetu państwa.

– Jest to próba zabetonowania środków dla przepompowni, która ma powstać w Chełmie. To próba, żeby ten ostatni skok na kasę miał miejsce – mówił w Sejmie poseł Szczerba.

– Akcja ewakuacja trwa w najlepsze. Jest to końcówka rządów skompromitowanej władzy, która za wszelką cenę chce zdobyć środki dla swoich wykorzystując samorządowców, ale tak naprawdę jest to wykorzystywanie pieniędzy podatników mieszkających w danym mieście – dodawał Maciej Lasek z PO.

Z dokumentów wynika, że pieniądze na centrum będą płynąć szeroką rzeką.

• 2024 r. – 2 mln zł
• 2025 r. – 40 mln zł
• 2026 r. – 70 mln zł
• 2027 r. – 69 mln zł

To nie wszystko, bo radni Chełma (PiS ma w radzie miasta większość ) zgodziła się wydać na muzeum też miejskie pieniądze. To 5 mln zł do 2027 roku (choć w rubryce „łączne nakłady” określono na 9 mln zł).

Na wczorajszej komisji opozycyjna radna Agata Fisz podkreślała, że dla miasta to duży wydatek. Przypominała też, że do tej pory była mowa o tym, że ministerstwo samo będzie prowadziło muzeum. Na samej sesji już dyskusji nie było. Zmiany finansowe związane z powstaniem centrum zostały przyjęte 10 głosami „za”. Pięcioro radnych wstrzymało się od głosu.

Szkoła ma się wynieść

Na komisji poprzedzającej sesję licznie pojawili się rodzice i dzieci z Zespołu Szkół Społecznych. Ich temat nowego muzeum dotyczy najbardziej, bo ma się ono mieści w budynkach przy ul. Hrubieszowskiej, w których dziś funkcjonuje szkoła.

Rodzice prosili, by szkoła została w dotychczasowym miejscu, ale nie przekonali radnych i urzędników. Szkoła ma się wynieść. Jeden z rodziców, Rafał Michalik mówił też, że wcale miasto nie pomaga w znalezieniu nowej lokalizacji. Z prezydentem Chełma rodzice chcieli się spotkać jeszcze latem. – Ale się nie pojawił. Byli przedstawiciele miasta. Pan prezydent nie znalazł czasu – opowiadał, a pomoc miasta nazwał „iluzoryczną”.

Radni proponowali, by szkoła i muzeum funkcjonowały razem. Na przykład, by szkoła mogła wynajmować pomieszczenia od centrum. Zdaniem urzędników, nie wchodzi to jednak w grę. Budynek został kupiony na konkretny cel i jeżeli będzie się w nim znajdowało coś innego, to trzeba będzie oddać dotację. Poza tym muzeum może wynajmować powierzchnie na określony rodzaj działalności i nie jest to szkoła.

– Jesteśmy otwarci na rozmowy. Zaczęliśmy je w marcu. Jak do tej pory się nie udało – mówiła Mariola Kosmowska, dyrektorka szkoły. Padła propozycja nowego lokalu, ale szkoła nie zamierza jej przyjąć. – To budynek mniejszy o połowę. Za mało miejsca żeby pomieści dzieci. Trzeba jeszcze spełnić wymogi sanepidu i straży pożarnej. A kwota jest dwa razy większa – tłumaczyła.

Prezydenta Banaszka nie było na sesji Rady Miasta. Na Facebooku, po otrzymaniu zgody ministerstwa na powstanie muzeum, napisał „To wyjątkowa chwila. W Miasto Chełm, które jest swoistą „Bramą na Wołyń”, powstanie wyjątkowe miejsce, pierwsze w Polsce, będące upamiętnieniem ofiar ludobójstwa, Rzezi Wołyńskiej”.

Jarosław Kaczyński ambasadorem

Jesienią 2022 roku Rada Miasta nadawała tytuły  Ambasadorów Miasta Chełm. Wyróżniono Jarosława Kaczyńskiego (nie przyjechał odebrać tytułu). Na liście był też aktor i bard Marek Dyjak. Ale, gdy dowiedział się o tym wyróżnieniu, oświadczył, że nie odbierze tytułu względu na uhonorowanie tą samą nagrodą „prominentnego polityka”. – Jestem człowiekiem wolności, przez co rozumiem także wolność od uwikłania w bieżące spory polityczne. Unikam wszelkich działań, które mogłyby takie uwikłanie spowodować. Nie zajmuję się polityką i nie chcę się nią zajmować. Chcę pozostać artystą, który śpiewa piosenki i miłości – tłumaczył Dyjak.

Na zdjęciu: Prezydent Chełma Jakub Banaszek i minister kultury Piotr Gliński (Fot. MKiDN)