Wielka dotacja na zakup e-autobusów. Póki co żaden nie dojechał na Lubelszczyznę

Pięć miast z Lubelszczyzny otrzymało dotacje na zakup autobusów wodorowych i elektrycznych. Tylko w jednym mieście ogłoszono przetarg na dostawę, ale zakończył się fiaskiem. Jedno zrezygnowało. Sprawdzamy czy autobusy mają jeszcze szansę dojechać na czas.

Program „Zielony transport publiczny” (ZTP) umożliwia otrzymanie z NFOŚiGW nawet 90-procentowego dofinansowania na zakup elektrycznych lub wodorowych pojazdów i rozwój infrastruktury ładowania. W województwie lubelskim mamy pięciu szczęśliwców. Sprawdziliśmy na jakim etapie jest realizacja programu w miastach, które podpisały umowy o dofinansowanie.

Wysokie dofinansowanie, premie dla najsłabszych

Celem programu ZTP jest obniżenie wykorzystania energii i paliw emisyjnych w publicznym transporcie zbiorowym, a także przeciwdziałanie wykluczeniu transportowemu. Środki z NFOŚiGW wesprą organizatorów publicznego transportu zbiorowego w nabyciu nowych zeroemisyjnych autobusów oraz w rozwijaniu infrastruktury ładowania. Wsparciem objęty jest zakup lub leasing takich pojazdów i szkolenie kierowców oraz budowa nowych lub modernizacja istniejących stacji ładowania.

Budżet programu tylko w jego drugim naborze to 1,2 mld zł. Z tego maksymalnie 1 mld zł przeznaczono na bezzwrotne dotacje, do 200 mln zł – na pożyczki.

Wysokość dofinansowania jest uzależniona m.in. od liczby mieszkańców oraz rodzaju organizowanego transportu publicznego. Szczególnie premiowani, zwłaszcza w drugiej fazie programu, są organizatorzy publicznego transportu zbiorowego z mniejszych ośrodków, o niższym wskaźniku dochodów podatkowych na jednego mieszkańca czy należący do „miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze”.

Na liście takich miast dołączonej do ogłoszenia o naborze do konkursu znajduje się kilkanaście ośrodków z województwa lubelskiego. Dofinansowanie dostało pięć: Miasto Chełm, Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji w Zamościu, MPK w Kraśniku, Gmina Miejska Świdnik oraz Miasto Lubartów.

Zielony transport w Lubelskiem: na powierzchni spokój…

W miastach, które podpisały umowy z NFOŚiGW, na razie sytuacja wygląda równie emocjonująco, jak wyścigi łodzi podwodnych. Nie widać, żeby coś się działo, nie odbyły się nawet żadne przetargi. Wydaje się, że terminy realizacji przedsięwzięć jeszcze nie naglą, zwłaszcza w Chełmie (termin realizacji do 31.11.2025) czy Świdniku (29.11.2024). W Zamościu i Kraśniku mają czas do końca tego roku. Jednak zegar już tyka. Niepokoi brak widocznych działań.

NFOŚIGW nic nie wie o losach przetargów, bo beneficjenci nie mają obowiązku informowania o tym. – NFOŚiGW nie posiada też informacji nt. aktualnego stanu zaawansowania realizacji ww. przedsięwzięć – na dzień dzisiejszy żaden z beneficjentów nie przedstawił dokumentów do rozliczenia, tym samym NFOŚiGW nie realizował jeszcze wypłaty środków – poinformowała nas Paula Martynow z Wydziału Obsługi Prawnej Funduszu. – Dofinansowanie w programie ZTP udzielane jest w formie refundacji – po zakupie infrastruktury lub pojazdów.

… ale pod wodą podobno coś się dzieje

MPK Kraśnik dzięki wsparciu z NFOŚiGW zamierza kupić 4 autobusy elektryczne i 4 punkty ładowania. Chce też przeszkolić 13 osób. Całkowity koszt tego przedsięwzięcia to 9 323 400 zł, wysokość dofinansowania z NFOŚiGW – 5 921 000 zł (78%). Jeden przetarg został już ogłoszony i… unieważniony. – W postępowaniu wpłynęła jedna oferta, która przekraczała budżet naszej firmy, stąd decyzja o unieważnieniu i ponownym ogłoszeniu postępowania. Ponowne postępowanie zostało już przesłane do rejestracji poprzez platformę e-zamówienia – zapewnia Maksym Bratko, dyrektor ds. eksploatacji i rozwoju w MPK Kraśnik. Sprawdziliśmy – ogłoszenie jest opublikowane.

Gmina Miejska Świdnik planuje zakup 3 autobusów wodorowych. Wyda na nie 11 439 000 zł. Z NFOŚiGW dostanie 6 975 000 zł dotacji (75%) oraz pożyczkę w wysokości 2 320 000 zł. – Zgodnie z projektem pn. „Zakup zeroemisyjnych autobusów wodorowych dla Gminy Miejskiej Świdnik” planujemy rozpocząć procedurę przetargową na wybór dostawcy autobusów w marcu br. – zapowiada Monika Głowacka z biura burmistrza.

Miasto Chełm na 26 autobusów wodorowych i przeszkolenie 58 osób zamierza wydać 111 806 464 zł. Kwota dotacji to 100 417 250 zł (89,8%). – Obecnie trwają prace nad przygotowaniem przetargu – lakonicznie informuje Grzegorz Zarzycki z gabinetu prezydenta miasta.

MPK Zamość kupi 14 autobusów elektrycznych i tyle samo stacji ładowania. Zamierza też przeszkolić 35 osób. Koszt całego przedsięwzięcia to 46 199 998 zł, dofinansowanie 29 154 471 zł (prawie 78%). Do momentu publikacji artykułu nie dostaliśmy informacji o tym, na jakim etapie jest cały proces.

Lubartów rezygnuje z 8 milionów

Z realizacji przedsięwzięcia w ramach ZTP wycofało się Miasto Lubartów. Rezygnując tym samym z ponad 8 mln zł dotacji, która miała być przeznaczona na zakup pięciu 21-osobowych autobusów mini kat. M3 – BEV (battery electric vehicle – pojazd wykorzystujący do napędu wyłącznie energię elektryczną zmagazynowaną w bateriach). Planowana kwota przeznaczona na ten zakup wynosiła prawie 12,5 mln zł.

Zapytaliśmy o powody tej decyzji. – Zadanie polegające na organizacji transportu publicznego na terenie Lubartowa musiało zostać odłożone w czasie. Poniesienie wydatku inwestycyjnego na zakup autobusów w 2023 r. nie byłoby możliwe z uwagi na drastyczny wzrost wydatków samorządu na zadania bieżące przy stałym poziomie dochodów – tłumaczy Łukasz Chomicki, rzecznik lubartowskiego Ratusza. – Podjęcie przez Radę Miasta Lubartów decyzji o pozostawieniu podatków od nieruchomości na dotychczasowym poziomie, pomimo tak drastycznego wzrostu kosztów bieżącego funkcjonowania, pozbawiło Lubartów możliwości realizacji wydatku inwestycyjnego za zakup autobusów, czego konsekwencją była rezygnacja z przyznanej Miastu dotacji na ten cel. W chwili obecnej lubartowska komunikacja miejska będzie funkcjonowała na dotychczasowych zasadach, a Miasto będzie poszukiwało rozwiązań mających na celu jej usprawnienie. Chodzi m.in. o wprowadzenie nowej linii i zakup dodatkowego pojazdu.

Tym samym pilotażowa komunikacja miejska, która niedawno ruszyła w Lubartowie, póki co nie doczeka się wzmocnienia i unowocześnienia.

W całym kraju 4 autobusy

Na tle całego kraju sytuacja w naszym województwie nie wygląda alarmująco. Jak nas precyzyjnie poinformowano w NFOŚiGW, wszędzie projekty są „w trakcie realizacji, na różnym etapie zaawansowania”. – Dotychczas rozliczony rzeczowo został jeden projekt – zdradza Marta Ornarowicz z Funduszu. W jego ramach zakupiono cztery autobusy za kwotę blisko 7 mln zł, w tym dotacja NFOŚiGW to 5,5 mln zł.

– W ramach programu „Mój elektryk” (dofinansowanie do pojazdów elektrycznych dla osób fizycznych i przedsiębiorców – red.) wypłacono dotychczas kwotę w wysokości 16 256 770 zł (dotacja) i 2 868 082,50 zł (pożyczka), a z rozliczeń cząstkowych projektów wynika, że zakupiono 21 autobusów. Ostateczna liczba autobusów i kwota będzie jednak znana dopiero po ich rozliczeniu rzeczowym – dodaje Ornarowicz.

na zdjęciu: autobus elektryczny z ogniwami wodorowymi Ursus City Smile; fot. ZTM Lublin