Kto obroni papieża? Opozycja i koalicja zjednoczone przez Jana Pawła II

W jednym narożniku Prawo i Sprawiedliwość, w drugim Koalicja Obywatelska. Kto lepiej obroni papieża? Zdaniem prezesa Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska – nikt. Bo żadne stanowisko nie powinno być podjęte przez miejskich radnych. Stało się jednak zupełnie odwrotnie. Lublin, powiat puławski, Zamość i samo województwo lubelskie bronią Papieża Polaka, choć niektóre z nich na swój sposób.

Uchwały zostały sporządzone w reakcji na emisję reportażu TVN 24. W swoim materiale red. Marcin Gutowski wykorzystał dokumenty m.in. z akt IPN oraz przeprowadził rozmowy z ofiarami molestowania przez księży. W reportażu postawił tezę, że Karol Wojtyła, jeszcze przed objęciem urzędu papieskiego, był świadomy przypadków pedofilii wśród duchowieństwa, za które był odpowiedzialny, i ukrywał te fakty. Przeciwko takiemu przedstawianiu papieża stanęli radni Prawa i Sprawiedliwości w kraju.

Przegłosowali bez szkalowania

Z ponad dwóch godzin przerwy łącznie skorzystali lubelscy radni przed głosowaniem nad stanowiskiem dotyczącym obrony Jana Pawła II (pisaliśmy o tym tutaj). Oficjalnie – na kawę i obiad. Nieoficjalnie – nikt do końca nie wiedział, co zrobić z dokumentem, który do Rady Miasta złożyli radni PiS. Pod stanowiskiem swoje podpisy złożyli także popierający prezydenta Żuka Zbigniew Jurkowski (jak się dowiedzieliśmy – dokumentu nie czytał) oraz Jadwiga Mach. Mimo zakulisowych zapowiedzi radnym związanym z prezydentem Krzysztofem Żukiem nie udało się złożyć kontr-stanowiska. Bartosz Margul dopytywał o cel podjęcia przez radnych stanowiska: – Nie spotykam się z żadnymi atakami na papieża. Domyślam się, że Państwu chodzi o pewien reportaż, ale nie w radzie miasta jest miejsce, by oceniać pracę dziennikarzy. Czy stanowisko powinniśmy podejmować po każdym artykule? Wykracza to poza nasze kompetencje. Jednocześnie wniósł o usunięcie najbardziej kontrowersyjnego, jego zdaniem, akapitu (pisownia oryginalna):

Rada Miasta Lublin stanowczo potępia szkalowanie dobrego imienia największego z Polaków – papieża Jana Pawła II, realizowane poprzez haniebne ataki, mające zniszczyć autorytet i wypaczyć pamięć o nim, szczególnie w sercach ludzi młodych. To o nich Papież – Polak mówił „Wy jesteście nadzieją świata. Jesteście moją nadzieją”.

To wywołało oburzenie wnioskodawców. – Państwo możecie zgłosić swoje stanowisko – wykrzykiwał Piotr Breś (PiS). Radni przyjęli tę poprawkę głosami 18 „za”, 11 „przeciw”. Nikt nie wstrzymał się od głosu.

Wyniki szczegółowe: ZA: 18, PRZECIW: 11, WSTRZYMUJĘ SIĘ: 0, BRAK GŁOSU: 1, NIEOBECNI: 1

Wyniki imienne: ZA: Marcin Bubicz, Piotr Choduń, Elżbieta Dados, Leszek Daniewski, Zbigniew Jurkowski, Magdalena Kamińska, Monika Kwiatkowska, Grzegorz Lubaś, Jadwiga Mach, Bartosz Margul, Marcin Nowak, Monika Orzechowska, Adam Osiński, Jarosław Pakuła, Anna Ryfka, Dariusz Sadowski, Zbigniew Targoński, Maja Zaborowska, PRZECIW: Eugeniusz Bielak, Piotr Breś, Stanisław Brzozowski, Robert Derewenda, Zdzisław Drozd, Piotr Gawryszczak, Marcin Jakóbczyk, Zbigniew Ławniczak, Tomasz Pitucha, Radosław Skrzetuski, Piotr Popiel, BRAK GŁOSU: Małgorzata Suchanowska, NIEOBECNI: Stanisław Kieroński.

Zgody nie było natomiast na inną poprawkę. Radny Margul stanowisko chciał zakończyć zdaniem:

Mając na uwadze powyższe (zasługi Jana Pawła II – przyp. KK) Rada Miasta Lublin wyraża stanowczy sprzeciw wobec wykorzystywania Jana Pawła II do celów politycznych.

– Radny Margul chce wciągnąć papieża w walkę polityczną. Wyślijcie swoje stanowisko na Czerską lub Wiertniczą – dodał Marcin Jakóbczyk. Głosujący nie zgodzili się na poprawkę, choć gdyby reprezentujący klub prezydencki zdecydowali się wybrać „za”, a radny Marcin Bubicz nie spóźnił – poprawka znalazłaby się w stanowisku.

Wyniki szczegółowe: ZA: 10, PRZECIW: 15, WSTRZYMUJĘ SIĘ: 4, BRAK GŁOSU: 1, NIEOBECNI: 1

Wyniki imienne: ZA: Piotr Choduń, Elżbieta Dados, Grzegorz Lubaś, Bartosz Margul, Monika Orzechowska, Adam Osiński, Jarosław Pakuła, Anna Ryfka, Dariusz Sadowski, Maja Zaborowska, PRZECIW: Eugeniusz Bielak, Piotr Breś, Stanisław Brzozowski, Robert Derewenda, Zdzisław Drozd, Piotr Gawryszczak, Marcin Jakóbczyk, Zbigniew Jurkowski, Zbigniew Ławniczak, Jadwiga Mach, Tomasz Pitucha, Piotr Popiel, Radosław Skrzetuski, Małgorzata Suchanowska, Zbigniew Targoński, BRAK GŁOSU: Marcin Bubicz, WSTRZYMUJĘ SIĘ: Leszek Daniewski, Magdalena Kamińska, Monika Kwiatkowska, Marcin Nowak, NIEOBECNY: Stanisław Kieroński

Papież ma łączyć, nie dzielić

Sama dyskusja nad kształtem stanowiska potrwała ponad godzinę. W tym czasie radni nawoływali się nawzajem do niewykorzystywania do walki politycznej papieża, który, jak zaznaczył Stanisław Brzozowski, sam nie może się już bronić (choć Małgorzata Suchanowska była przeciwna, jej zdaniem papież broni się sam). Wtórował mu Grzegorz Lubaś: – Historycy i Kościół powinni rozliczyć Jana Pawła II, wyjaśnić niejasności, a prawda na pewno się obroni. Ta uchwała buduje podziały i niepotrzebne mury zamiast jednoczyć – mówił. Na podział społeczeństwa nawiązujący do tego, jego zdaniem, budowanego przez partię rządzącą, nawiązał Dariusz Sadowski: – Jest to czysta gra polityczna polegająca na tym, że poprzednie chwyty nie wypaliły: robaki zamiast mięsa na przykład. Nie wierzę, by wszyscy samorządowcy w Polsce wstali rano i pomyśleli, by zgłaszać uchwały broniące dobrego imienia Jana Pawła II. Nie chodzi o osobę papieża, a o paliwo polityczne. Kolejny socjotechniczny zabieg, który ma za zadanie podzielić Polaków. Tłumaczył, że podzielając apel Konferencji Episkopatu Polski, uszanuje pamięć papieża i zagłosuje przeciw. Na szacunek do ofiar Kościoła uwagę zwróciła natomiast Maja Zaborowska: – Jan Paweł II nie chowałby się za plecami polityków PiS-u. Zagłosuję przeciw ze względu na szacunek do ofiar Kościoła. Głos ofiar powinien zostać wysłuchany – mówiła radna prezydenckiego klubu.

Mimo że wniosek o zamknięcie dyskusji został poparty przez większość radnych, to ci czekający „w kolejce” nie zrezygnowali z głosu. Wręcz przeciwnie, emocje były tylko podgrzewane, mimo słów Zbigniewa Ławniczaka: – Jan Paweł II nikogo nie dzielił. Przygotowując to stanowisko nie mieliśmy intencji politycznych.

– Osoba Jana Pawła II broni się sama. Jej bronić nie trzeba – zaczęła radna Małgorzata Suchanowska. Swoje wystąpienie poświęciła Kościołowi katolickiemu. – Biada wam! Tym, którzy jej dotykacie, jak dotykacie naszych świętych, nasze święte bóstwa katolickie, które my uznajemy za świętych, bo to są ludzie, którzy za życia byli święci. Żyli tak, że zostali świętymi.

Zwróciła się również do radnych prezydenckich: –  Wybraliście sobie prawą stronę sali, która zawsze była dla prawych ludzi, a wy w tym momencie dyskutujecie na ten temat, jak macie ocenić człowieka, którego my szanujemy i którego my będziemy bronić. My naród polski, ja ProPolka z dziada pradziada, która jestem katoliczką, będę do ostatniego tchu bronić wartości katolickich. Biada wam, tym, którzy ośmielacie się krytykować człowieka, który jest przykładem naszego Kościoła katolickiego, naszej ojczyzny Polski, która jest katolicka. Biada wam i bardzo proszę uznać tego człowieka za godnego.

Radni prawie jednomyślni

Ostatecznie radni zdecydowaną większością głosów poparli zmodyfikowane stanowisko dotyczące obrony dobrego imienia Jana Pawła II. Na oddanie głosu nie zdecydowali się radna Anna Ryfka oraz przewodniczący rady Jarosław Pakuła. Ten ostatni najprawdopodobniej wybrał takie rozwiązanie, by w razie „remisu” jego głos nie decydował o ostatecznym losie stanowiska.

Wyniki szczegółowe: ZA: 25, PRZECIW: 3, WSTRZYMUJĘ SIĘ: 0, BRAK GŁOSU: 2, NIEOBECNI: 1

Wyniki imienne: ZA: Eugeniusz Bielak, Piotr Breś, Stanisław Brzozowski, Marcin Bubicz, Piotr Choduń, Elżbieta Dados, Leszek Daniewski, Robert Derewenda, Zdzisław Drozd, Piotr Gawryszczak, Marcin Jakóbczyk, Zbigniew Jurkowski, Magdalena Kamińska, Monika Kwiatkowska, Zbigniew Ławniczak, Jadwiga Mach, Bartosz Margul, Marcin Nowak, Monika Orzechowska, Adam Osiński, Tomasz Pitucha, Piotr Popiel, Radosław Skrzetuski, Małgorzata Suchanowska, Zbigniew Targoński, PRZECIW: Grzegorz Lubaś, Dariusz Sadowski, Maja Zaborowska, BRAK GŁOSU: Jarosław Pakuła, Anna Ryfka, NIEOBECNI: Stanisław Kieroński

Zamość: co dwie uchwały to nie jedna

Dwóch stanowisk obronnych potrzebował papież Polak w Zamościu. Pierwsze, złożone przez radnych PiS, dotyczyło obrony dobrego imienia. Drugie, autorstwa KO, było w sprawie wykorzystywania autorytetu św. Jana Pawła II do bieżącej walki politycznej. PiS ma większość w 23-osobowej radzie miasta. Opozycja w Zamościu twierdziła, że takie tematy nie powinny być przedmiotem działań politycznych i nie dotyczą samego miasta, więc radni nie powinni się nimi zajmować. Mimo tego, oba te stanowiska zostały przyjęte większością głosów.

Puławy: bronimy papieża i wartości chrześcijańskich

Rada Powiatu Puławskiego również przyjęła dwie uchwały. Papieską przez aklamację:

Medialny atak na Jego pontyfikat znajduje także swoją przyczynę w nastawieniu do Jego nauczania, a także w głoszonej przez Niego teologii. Obowiązkiem każdego prawego sumienia jest uczciwe szukanie prawdy i dawanie jej świadectwa. Tej prawdy polskiego dziedzictwa nie pozwólmy zbezcześcić, ani sobie odebrać. Bądźmy razem prawdziwymi, odważnymi świadkami i obrońcami naszych polskich wartości, przypominając zawsze, wszystkim, i wszędzie, o heroizmie, wielkości największego z naszych rodaków św. Jana Pawła II, w imię przyszłości obecnych i kolejnych pokoleń Polaków.

Jak dodali radni, sprzeciwiają się wykorzystywaniu dorobku, imienia i autorytetu św. Jana Pawła II do prowadzenia bieżących działań politycznych.

Jednocześnie puławscy radni zastąpili słynną już uchwałę anty-LGBT (w tym przypadku „w sprawie powstrzymania ideologii lansowanej przez subkulturę «LGBT»”) stanowiskiem w sprawie ochrony podstawowych praw i wartości. Jako uniwersalne radni przedłożyli wartości chrześcijańskie. Zadeklarowali, że w realizacji swoich publicznych zadań będą wierni tradycji narodowej i państwowej, mając w pamięci tysiącletnią tradycję chrześcijaństwa w Polsce oraz wielowiekowe przywiązanie Polaków do wolności.

Sejmik Województwa Lubelskiego uchwałą papieską zajmie się w poniedziałek, 3 kwietnia

Ekspert: uchwały nie powinny w ogóle zaistnieć

Jak wskazuje Szymon Osowski, szef Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska, podejmowanie uchwał tego typu nie leży w zakresie zadań samorządu, niezależnie czy jest to rada gminy, powiatu czy sejmik wojewódzki. – Rada jako całość czy jako sejmik jako całość to jest organ władzy publicznej, czyli osoby, które wchodzą w skład tych ciał, gremialnie są organem władzy publicznej. One natomiast, na podstawie art. 7 Konstytucji, mogą działać na podstawie i w granicach prawa, to znaczy: mogą robić tylko to, co wynika z przepisu. Nigdzie nie jest napisane, żeby rady oraz sejmiki mogły podejmować stanowiska lub apele, niezależnie czy dotyczy to papieża, czy praw kobiet.

Ostatni przykład dotyczy szczecińskiej Rady Miasta. Jej uchwała, wspierająca strajki kobiet przeciw wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego zaostrzającemu przepisy antyaborcyjne, została unieważniona przez wojewodę zachodniopomorskiego. Rada gminy musi mieć podstawę prawną do wydawania uchwał. W czerwcu ubiegłego roku natomiast Naczelny Sąd Administracyjny utrzymał unieważnienie uchwały gminy Serniki (pow. lubartowski) dotyczącej wolności od ideologii LGBT.

Jak wyjaśnił NSA, każdy podmiot, którego interes prawny naruszają postanowienia uchwały organu samorządu terytorialnego, może ją zaskarżyć do sądu administracyjnego. Czy ktoś zdecyduje się na to w przypadku „stanowisk papieskich”? Takich głosów, przynajmniej w województwie lubelskim, jeszcze nie ma.

na zdjęciu: Tomasz Pitucha (PiS) prezentuje stanowisko w sprawie ochrony dobrego imienia Jana Pawła II; na pierwszym planie Piotr Popiel (również PiS); fot.: Klaudia Kowalczyk

Klaudia Kowalczyk