Wojewoda dał zielone światło, ale handlowi alkoholem na Zamku w Janowcu mówi „nie”

Wojewoda lubelski Krzysztof Komorski (PO) nie uchyli uchwały sejmiku ws. utworzenia na zamku w Janowcu nowej instytucji kultury. Choć nie podoba się pomysł marszałka Jarosława Stawiarskiego (PiS), by produkować tam wino.

Skargę do wojewody na uchwałę sejmiku na początku lipca złożyło Stowarzyszenie Genius Loci. Organizacja podnosi, że ws. zamku w Janowcu istnieje obecnie dualizm prawny.

Przypomnijmy, że jesienią 2023 r. marszałek Jarosław Stawiarski marząc o samorządowej winnicy postanowił oddzielić zamek w Janowcu od macierzy – Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym – i przekształcić w autonomiczną instytucję kultury – tak by móc produkować tam wino. W realizacji tego planu przeszkodziło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie zgadzając się na taki właśnie statut nowego muzeum. Wtedy Stawiarski uruchomił plan B – zakładający pozbawienie janowieckiego zamku statusu muzeum i utworzenie tam bliżej nieokreślonej formule „samorządowej instytucji kultury”. Do tego również potrzebna była uchwała. 19 czerwca sejmik województwa przeforsował ją głosami radnych PiS.

Na ten właśnie aspekt istnienia dwóch uchwał ws. zamku w Janowcu w skardze do wojewody zwraca uwagę Romana Rupiewicz, prezeska Stowarzyszenie Genius Loci. „Przytoczone uchwały tworzą stan braku pewności w zakresie przyszłości Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym, a przede wszystkim zobowiązują Zarząd Województwa Lubelskiego do prowadzenia działań co do istoty ze sobą sprzecznych” – przekonuje historyczka sztuki.

Rupiewicz przypomina też o skutkach uchwały z jesieni 2023 r., czyli konieczności zmiany statutu Muzeum Nadwiślańskiego, na co musi zgodzić się minister kultury.  „Do tej pory Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym nie otrzymało nowego statutu, bez oddziału zamek w Janowcu. Trwa procedura uzgodnieniowa, a w tym czasie Sejmik Województwa Lubelskiego podejmuje kolejną uchwałę”.

Unieważnienia nie będzie

Wojewoda Krzysztof Komorski spotkał się z autorami skargi w piątek, 26 lipca. – Kilka dni temu, wraz z radnym sejmiku Andrzejem Ścibiorem (PO) brałam udział w spotkaniu zorganizowanym przez wojewodę. Podczas spotkania prawnik urzędu wojewódzkiego oznajmił, że unieważnienie uchwały sejmiku nt. utworzenia nowej instytucji kultury w Janowcu nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ mamy do czynienia z uchwałą jedynie intencyjną. Tłumaczył, że jeśli wojewoda tę uchwałę uchyli, najpewniej Urząd Marszałkowski zgłosi sprawę do Sądu Administracyjnego i raczej ją wygra – zdradza Romana Rupiewicz. – Nie wiem, jaka będzie ostateczna decyzja wojewody Komorskiego, ale moim zdaniem nawet jeśli zyskamy czas trwania procesu, to jest to ważne – dodaje.

Decyzję wojewody w tej sprawie poznaliśmy w środę, 31 lipca. – Brak jest podstaw prawnych do zastosowania środka nadzorczego przewidzianego w art. 82 (orzeczenie o nieważności uchwały – red.) ustawy o samorządzie województwa – przekazuje Miłosz Bednarczyk, kierownik oddziału ds. mediów i komunikacji społecznej LUW. Przytacza argumentację jaką poznali kilka dni wcześniej autorzy skargi.„Przedmiotowa uchwała posiada charakter wyłącznie intencyjny, nie zawiera władczego rozstrzygnięcia, rodzącego określone skutki prawne, nie wywołuje skutków normotwórczych”.

Wojewoda Komorski zapewnia przy tym, że „w przypadku podjęcia przez organy Samorządu Województwa Lubelskiego kolejnych działań dotyczących tworzenia i statusu prawnego instytucji „Zamek w Janowcu”, będą one poddawane analizie co do zgodności z prawem, w granicach kompetencji nadzorczych przyznanych wojewodzie w ustawie o samorządzie województwa”.

Jak wskazuje Miłosz Bednarczyk, na spotkaniu z autorami skargi „wojewoda podkreślił, że w jego opinii działalność kulturalna, a zwłaszcza edukacyjna, placówek muzealniczych nie powinna być łączona z handlem alkoholem”. Wskazał też „na brak opinii w przedmiotowej sprawie Rady do Spraw Muzeów i Miejsc Pamięci Narodowej”.

Wojewoda nie pomógł. Pomoże konserwator?

Stowarzyszenie szansę widzi jeszcze w Generalnym Konserwatorze Zabytków. – Generalny Konserwator Zabytków powinien wydać decyzję o stwierdzenie nieważności decyzji Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie sprzed ponad dwóch lat (to WUOZ wydał zgodę na wycinkę drzew i krzewów pod tworzenie winnicy – red.), nakazać przywrócenie pierwotnej formy skarpy – usunąć tarasowania pod winnice – oraz nakazać odtworzenie chronionych siedlisk roślinnych, m.in. muraw kserotermicznych – przekonuje Romana Rupiewicz.

Jej zdaniem taka decyzja Generalnego Konserwatora Zabytków mogłaby „raz na zawsze zakończyć pomysły pana Stawiarskiego na temat tworzenia przemysłu winiarskiego w muzeum”.

Generalny Konserwator Zabytków może wydać decyzję z urzędu lub na wniosek osoby prywatnej albo instytucji.

Co istotne, wojewoda Krzysztof Komorski zapowiedział, że w sprawie Zamku w Janowcu spotka się z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, Dariuszem Kopciowskim. Chce poznać podstawy prawne wydanych do tej pory decyzji.

Tymczasem czerwcowa uchwała sejmiku będzie ona procedowana dalej. Kolejny etap to konsultacje społeczne na temat projektu statutu samorządowej instytucji kultury: Zamek w Janowcu. Planowano je na okres lipiec-sierpień, ale jak zaznacza Anna Nycz z biura prasowego UMWL zarząd województwa uchwały ws. rozpoczęcia takich konsultacji jeszcze nie podjął.

W dyrektorskich gabinetach też zmiany

Tymczasem w Muzeum Nadwiślańskim duże zmiany kadrowe. Szefowa Zamku w Janowcu Marzena Brzezicka została dyrektorem całego Muzeum Nadwiślańskiego, choć tylko na kilkanaście dni. W połowie sierpnia zwolni miejsce lokalnej działaczce PiS. Muzeum pokieruje Danuta Smaga, do niedawna starosta powiatu puławskiego. By Smaga mogła zasiąść w fotelu dyrektora to z tej funkcji ustąpić musiała Izabela Andryszczyk. Jak wynika z naszych ustaleń – nie była to jej wolna decyzja, a podjęta pod presją marszałka Stawiarskiego. Jak już pisaliśmy, zastępcą Smagi ds. administracyjnych ma zostać Paweł Szabłowski – wiceprezydent Puław w latach 2019-20, a potem zastępca dyrektora w biurze ministra edukacji, kiedy resortem kierował Przemysław Czarnek.

Na zdjęciu: Krzysztof Komorski nie unieważnił uchwały sejmiku ws. utworzenia na zamku w Janowcu samorządowej instytucji kultury.