Wesprzyj Kontakt

5 minuty czytania  •  14.02.2022

W Starym Gaju odkryto nowe gatunki zwierząt

Udostępnij

Naukowcy mieli zbadać fragment Starego Gaju by ocenić jego wartość przyrodniczą. Odkryto nowe dla Lubelszczyzny gatunki zwierząt. Odnaleziono także relikty puszczańskie czy prawie 50 gatunków objętych ochroną prawną. Werdykt: starodrzew należy zachować a fragment lasu chronić przed dewastacją.

Zadaniem naukowców z UMCS było zbadanie jakie rośliny i zwierzęta znajdują się na terenie części Starego Gaju. Dokładniej chodzi o dwa oddziały o numerach 177 i 178 o łącznej powierzchni ok. 57 ha. Inwentaryzacja trwała od maja do listopada 2021 roku. Badaniami kierował prof. dr hab. Bernard Staniec. Miasto za to zlecenie zapłaciło 40 tys. zł.

Obszar Starego Gaju, który podlegał badaniom.

W skrócie: badacze zidentyfikowali aż 571 gatunków roślin i zwierząt, z czego 46 jest objętych ochroną. W tej grupie prawie połowę stanowią owady – 279 gatunków. Najmniej zaobserwowano płazów, bo tylko 3 gatunki. Udało się zaobserwować nowe dla Lubelszczyzny gatunki i zidentyfikować sporo tzw. reliktów puszczańskich. Wskazują one stare, dobrze zachowane lasy. Udało się znaleźć 24 nowe dla Lubelszczyzny gatunki zwierząt – wszystkie są owadami.

Rośliny naczyniowe i paprotniki

W badanych oddziałach „Starego Gaju” rozpoznano 183 gatunki roślin naczyniowych. 91 to gatunki leśne, 93 występuje „przy okazji”: na skraju lasu, na zrębach, drogach gruntowych i przydrożach. Zidentyfikowano 5 gatunków chronionych: lilia złotogłów, wawrzynek wilczełyko, storczykowate gnieźnik leśny i podkolan biały, miodownik melisowaty. Naukowcy wskazują, że świadczy to o dobrej kondycji siedliska i bioróżnorodności Starego Gaju. Niestety odnotowano także 8 gatunków roślin obcego pochodzenia o charakterze inwazyjnym, m.in. nawłoć późną czy dąb czerwony. Kompleks leśny naukowcy ocenili jako odpowiedni na siedlisko dla różnorodnych grup zwierząt oraz cenny przyrodniczo.

Mszaki

W trakcie badań stwierdzono występowanie 36 gatunków mszaków, w tym 4 gatunki wątrobowców i 32 gatunków mchów. Zdaniem naukowców to całkiem spora różnorodność jak na tak mały obszar. Wśród znalezionych okazów 5 to gatunki chronione: widłoząb zielony, gładysz paprociowaty, nastroszek kędzierzawy, widłoząb miotlasty oraz dzióbkowiec Zetterstedta. Dwie pierwsze rośliny to tzw. relikty puszczańskie. Stanowisko widłoząbu zielonego jest jedynym znanym i najbardziej na północ wysuniętym miejscem występowania na Lubelszczyźnie tego rzadkiego mchu.

Porosty

W Starym Gaju rozpoznano 19 gatunków porostów. Rosną głównie na korze drzew i krzewów, rzadziej na martwym drewnie. Większość to pospolite gatunki o plesze skorupiastej i listkowatej. Kto ze szkoły podstawowej pamiętaj skalę porostową, ten łatwo wskaże, że rośliny te wskazują na nie najlepszy stan powietrza. Konkretniej – podwyższoną zawartość dwutlenku siarki SO2, który przyczynia się do powstawania kwaśnych deszczów. Występowanie takich gatunków w lesie podmiejskim jest jednak dosyć typowe. Badacze zidentyfikowali jednak odnawianie się bardziej wrażliwych porostów o plesze krzaczkowatej. W dokumencie wskazano, że obecność starych drzew jest konieczna dla zachowania i dalszego odnawiania się porostów.

Owady

To właśnie owady są najliczniejszą grupą w lesie. Badacze doliczyli się 1844 okazów owadów: chrząszczy (249 taksonów), motyli (11 gatunków), błonkówek (10 gatunków), pluskwiaków (7 gatunków), prostoskrzydłych (1 gatunek) oraz skorków (1 gatunek). Wśród nich 1 gatunek jest objęty ochroną prawną (chrząszcz biegacz). 24 gatunki owadów po raz pierwszy zaobserwowano na terenie Lubelszczyzny. Dodatkowo 7 gatunków to tzw. relikty puszczańskie. Naukowcy podkreślają, że bogactwo owadów możemy zawdzięczać żyznej i dość wilgotnej ściółce oraz obecności dużej ilością martwego drewna. Konieczne jest zachowanie sędziwych drzew, z często wykształconymi różnego rodzaju próchnowiskami. Bez tego wiele gatunków owadów zniknie ze Starego Gaju.

Płazy i gady

Skąpo reprezentuje się przekrój gatunkowy płazów i gadów na terenie Starego Gaju. Zaobserwowano tutaj tylko 3 gatunki płazów i gadów: jaszczurkę żyworódkę, ropuchę szarą oraz żabę trawną. W Polsce wszystkie gatunki płazów krajowych podlegają ochronie gatunkowej. Naukowcy podkreślają, że nie umniejsza to roli Starego Gaju jako terenu bytowania płazów. Znalezione gatunki większą część życia spędzają na lądzie, głównie w runie leśnym. Stary Gaj jest przy tym optymalnym miejscem bytowania, w przeciwieństwie do dominujących w Polsce lasów iglastych. Ważna jest więc ochrona runa leśnego przed zniszczeniem i osuszeniem oraz zachowanie liściastego charakteru tego fragmentu lasu.

Ptaki

W lesie naukowcy wskazali 36 gatunków ptaków, z czego aż 31 objętych jest ochroną gatunkową ścisłą. Łącznie naliczono ponad 151 par ptaków. Najwięcej było zięb, kapturków, kosów, szpaków i rudzików. Ale naukowcy obserwowali także puszczyki czy myszołowa i dzięcioła czarnego. Autorzy badania podkreślają, że największym zagrożeniem dla rzadkich i zagrożonych gatunków ptaków leśnych jest niewłaściwa gospodarka leśna. Chodzi o wycinkę starszych wiekowo drzew lub całych starodrzewów, które z jednej strony zapewniają dziuple, z drugiej miejsce pożywienia.

Ssaki

Na badanym obszarze zidentyfikowano 15 gatunków ssaków. Jak wskazują naukowcy to głównie gatunki stosunkowo pospolite takie jak: ryjówki, nornice, zające czy większe ssaki jak wilki, lisy, dziki i sarny. W dokumencie wskazano, że wskazuje to na ponadprzeciętną wartość terenu i dowodzi, że zasługuje on na ochronę. Dla ochrony najmniejszych gatunków ssaków sugeruje się całkowite zaniechanie wycinki drzew oraz prac, które mogłyby pogorszyć warunki wilgotnościowe. Naukowcy ostrzegają, że szkodliwe może być także zakładanie nowych dróg leśnych lub ścieżek, głównie z powodu zwiększenia dostępności do tych terenów i możliwości płoszenia zwierząt. Negatywny wpływ mają też zwierzęta domowe jak psy i koty, które płoszą zwierzynę.

Podsumowując

Zdaniem naukowców badane tereny są cennymi przyrodniczo terenami, zasługującym na zachowanie. Możliwe jest dopuszczenie funkcji rekreacyjnej, jednak pod warunkiem zapewnienia ochrony bytującym tu gatunkom roślin i zwierząt. Wskazane byłoby wytyczenie ścieżki przyrodniczej, która skanalizuje ruch pieszy. Sensowne byłoby także zakazanie spacerów z psami w tym obszarze. Zdaniem naukowców adekwatną formą ochrony byłoby utworzenie tutaj zespołu przyrodniczo-krajobrazowego, oraz ochrona przed wycinką starodrzewia, wraz z pozostawieniem martwego drewna.

Z pełną wersją inwentaryzacji można się zapoznać tutaj.

2 odpowiedzi na “W Starym Gaju odkryto nowe gatunki zwierząt”

  1. gosia pisze:

    Jaszczurka płazem? Nowa systematyka?

  2. Jawny Lublin pisze:

    Dziękujemy za czujność. Rzeczywiście to nasz błąd.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Powiązane artykuły