Szef prezydenckiego klubu skarży na nasz portal do Rady Etyki Mediów

„Gdzie pani nocuje, spożywa posiłki, ma rzeczy osobiste” – te pytania, które zadawaliśmy podmiejskim radnym – zdaniem radnego Piotra Chodunia, szefa klubu radnych prezydenta Krzysztofa Żuka – świadczą o złamaniu etyki dziennikarskiej. Zarzuca naszemu portalowi i wydającej go Fundacji Wolności bycie „tubą propagandową PiS” i skupianie uwagi na „rzeczywistych i domniemanych potknięciach” prezydenckich radnych.

Pismo Chodunia zostało rozesłane jeszcze przed dyskusją na temat wygaszenia mandatów pięci radnych z klubu Krzysztofa Żuka. Napisaliśmy, że radne na stałe nie mieszkają w Lublinie, a w ościennych gminach, co narusza przepisy kodeksu wyborczego.

Po naszych publikacjach 11 z 13 radnych klubu PiS złożyło projekty uchwał o wygaszeniu mandatów radnym Kamili Florek, Annie Ryfce, Marcie Gutkowskiej, Monice Kwiatkowskiej i Magdalenie Szczygieł-Mitrus. Jako uzasadnienie do projektów uchwał dołączyli wydruki naszych tekstów.

W trakcie dzisiejszej sesji przewodniczący Choduń poinformował lubelskie redakcje (z wyjątkiem Jawnego Lublina) o skierowaniu do Rady Etyki Mediów oraz instytucji i podmiotów finansujących Fundację Wolności skargi na działalność fundacji i wydawanego przez nią portalu Jawny Lublin.

„W świetle niedawnych tekstów publikowanych przez portal Jawny Lublin, dotyczących
przede wszystkim prezydenta Lublina, jego zastępców oraz radnych rady miasta reprezentujących
klub radnych prezydenta, można odnieść wrażenie, że Fundacja oraz portal postanowiły objąć tą
kontrolą głównie jedną stronę lokalnej sceny politycznej, tę na której nie ma Prawa i Sprawiedliwości. Takie publikacje, opisujące prywatność radnych i prezydenta, zadawanie pytań: ,,gdzie pani nocuje, spożywa posiłki, ma rzeczy osobiste?”, w naszej opinii przekraczają granice etyki dziennikarskiej.

Sporo miejsca przewodniczący Choduń poświęca Fundacji Wolności – „Na przestrzeni lat wyraźnie widać, że zajmuje stanowisko sprzyjające głównie jednej, prawej stronie sceny politycznej w Lublinie, reprezentowanej przede wszystkim przez partię Prawo i Sprawiedliwość. Portal podejmuje szereg działań i akcji medialnych szkalujących politycznych przeciwników PiS, stosując domniemania, insynuacje i niedopowiedzenia oraz regularnie pomijając w swojej ocenie działalność lokalnych reprezentantów partii Jarosława Kaczyńskiego.”

Są też personalne odniesienia: Choduń przypomina, że prezes zarządu Fundacji Krzysztof Jakubowski, startował w wyborach samorządowych w 2010 r. do Rady Miasta Lublin jako kandydat Prawa i Sprawiedliwości.

– Działania portalu Jawny Lublin są także sprzeczne z zasadami określonymi w Karcie Etyki
Mediów: zasadą uczciwości, zasadą wolności i odpowiedzialności, a przede wszystkim z zasadą
szacunku i tolerancji, która stanowi, że dziennikarze w swojej pracy powinni kierować się
poszanowaniem ludzkiej godności, praw dóbr osobistych, a szczególnie prywatności i dobrego
imienia – przekonuje przewodniczący Piotr Choduń.

Poniżej pełna treść skargi radnego Piotra Chodunia (treść oryginalna)

Lublin, 21 listopada 2024 r.

Szanowny Pan

Ryszard Bańkowicz
Przewodniczący Prezydium Rady Etki Mediów

Szanowny Panie Przewodniczący,

Zwracamy się do Rady Etyki Mediów, jako do organu powołanego przez dziennikarzy w celu dbania o dochowanie przez media wierności jednoznacznym i wolnym od jakiejkolwiek ideologii podstawowym zasadom etycznym. Wyrażamy bowiem głębokie zaniepokojenie nieobiektywnym i stronniczym głosem, jaki w debacie publicznej w Lublinie zajmuje Fundacja Wolności oraz wydawany przez nią portal Jawny Lublin. Mając na uwadze dotychczasową działalność portalu, jego stronniczość i wątpliwą etykę dziennikarską, wnosimy do Rady Etyki Mediów skargę na działalność Fundacji oraz wydawanego przez nią portalu Jawny Lublin.

Fundacja w swojej działalności bierze na sztandar hasła transparentności i przejrzystości działań władz publicznych: prezydenta miasta, jego zastępców, miejskich radnych i urzędu miasta. Samą siebie określa jako organizację strażniczą (watchdog) czyli taką, której celem jest sprawdzanie, jak działają wszelkiego rodzaju władze i administracja, jak wydawane są pieniądze z publicznych środków, czy jak realizowane są konkretne przepisy prawa.

W tym miejscu należy jednak podkreślić, że „działania strażnicze” powinny spełniać cztery podstawowe zasady etyczne: obiektywizm, działalność dla dobra wspólnego, jawność i rzetelność. Powyższe oznacza, że działania podejmowane przez organizację strażniczą na rzecz dochodzenia do rzetelnej i obiektywnej wiedzy na temat zasad i efektów działania administracji publicznej nie mogą być traktowane wyłącznie instrumentalnie, jako sposób udowadniania z góry założonej tezy.

Ponadto, działania te powinny być podejmowane w celu wpływania na poprawę funkcjonowania społeczności lokalnych, a nie tylko wyłącznie w celu nieuzasadnionej i nierzetelnej krytyki. Organizacje strażnicze i osoby kontrolujące muszą ze szczególną troską dbać o jawność swoich działań i unikać sytuacji, w których ich działania mogłyby być postrzegane jako nieetyczne, a ich obiektywizm poddany w wątpliwość. Niestety, obserwując sposób działania Fundacji, trudno oprzeć się wrażeniu, że stosuje ona inne standardy, niż wyżej wymienione.

Na przestrzeni lat wyraźnie widać, że zajmuje stanowisko sprzyjające głównie jednej, prawej stronie sceny politycznej w Lublinie, reprezentowanej przede wszystkim przez partię Prawo i Sprawiedliwość. Portal podejmuje szereg działań i akcji medialnych szkalujących politycznych przeciwników PiS, stosując domniemania, insynuacje i niedopowiedzenia oraz regularnie pomijając w swojej ocenie działalność lokalnych reprezentantów partii Jarosława Kaczyńskiego.

W świetle niedawnych tekstów publikowanych przez portal Jawny Lublin, dotyczących przede wszystkim prezydenta Lublina, jego zastępców oraz radnych rady miasta reprezentujących klub radnych prezydenta, można odnieść wrażenie, że Fundacja oraz portal postanowiły objąć tą kontrolą głównie jedną stronę lokalnej sceny politycznej, tę na której nie ma Prawa i Sprawiedliwości. Takie publikacje, opisujące prywatność radnych i prezydenta, zadawanie pytań: ,,gdzie pani nocuje, spożywa posiłki, ma rzeczy osobiste?”, w naszej opinii przekraczają granice etyki dziennikarskiej.

Mamy w Polsce wolność słowa, ale jest też odpowiedzialność za słowo, jaka obowiązuje osoby biorące udział w debacie publicznej. I ta odpowiedzialność powinna dotyczyć osób w służbie publicznej, takich jak radnych, ale również dziennikarzy. Natomiast pracownicy portalu Jawny Lublin, którego wydawcą jest Fundacja Wolności, zachowują się, jakby byli zwolnieni z tej odpowiedzialności, opisując insynuacje i domniemania dotyczące prywatnych spraw osób publicznych.

Warto w tym miejscu jednak wyraźnie zaznaczyć, o czym wiele osób najwyraźniej zapomina, że mimo powoływania się na niezależność polityczną, dziennikarski obiektywizm i transparentność, historycznie co najmniej kilka faktów wprost wiąże Fundację Wolności, wydawcę portalu Jawny Lublin, z partią polityczną Prawo i Sprawiedliwość.

Prezes zarządu Fundacji,Krzysztof Jakubowski, startował w wyborach samorządowych w 2010 r. jako kandydat Prawa i Sprawiedliwości do Rady Miasta Lublin. Aktywnym działaczem FW był Bartłomiej Bałaban, który w czasie rządów PiS został pracownikiem TVP Lublin, by następnie jako reprezentant partii Solidarna Polska wejść w skład zarządu województwa lubelskiego, kierowanego przez marszałka
Jarosława Stawiarskiego (PiS). W wyborach samorządowych w 2024 r. Bartłomiej Bałaban został zaś radnym rady miasta reprezentując PiS.

Za czasów rządów PiS Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, kierowane przez ministra Piotra Glińskiego, powołało Narodowy Instytut Wolności udzielający wątpliwych merytorycznie dotacji z publicznych środków. Do grona ekspertów tego Instytutu, oceniających wnioski o dotacje, wszedł Krzysztof Jakubowski, a Fundacja Wolności publicznie zabierała głos broniąc zasad dzielenia funduszy publicznych przez ministerstwo. Co więcej na stronie internetowej Fundacji Wolności można znaleźć informację, że otrzymała w 2023 r. dofinansowanie z Narodowego Instytutu Wolności w wysokości blisko 200 tys. zł. na realizację projektu „Jawny Lublin patrzy na ręce każdej władzy”.

Jak jawność, transparentność i obiektywizm, mają się do sytuacji, w której kierowana przez Krzysztofa Jakubowskiego Fundacja występuje o dotację do Narodowego Instytutu Wolności, którego ekspertem oceniającym wnioski o dotację był sam pan Jakubowski? Odpowiedź wydaje się tu jasna, tym bardziej, że FW otrzymywała dotacje z Narodowego Instytutu Wolności również w latach 2019 i 2020, a na liście dofinansowań, jakie wpłynęły na konto Fundacji, można znaleźć również dotacje z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Jak warto nadmienić, w czasie dwóch minionych kampanii wyborczych, szczególnie w czasie kampanii przed wyborami samorządowymi w 2024 r., Fundacja Wolności prowadziła projekt „Kontrola obywatelska dwóch kampanii wyborczych na Lubelszczyźnie”. W ramach projektu kontrolowała prawidłowość wymiarów i lokalizacji materiałów wyborczych, m.in. billboardów, a wyniki jej działań były publikowane na portalu Jawny Lublin. Pieczołowicie sprawdzane były materiały Komitetu Wyborczego Wyborców Krzysztof Żuk, wykazując się dużątolerancją wobec nieprawidłowości popełnianych przez PiS czy prawicowy komitet wyborczy, którego liderem był Marcin Nowak.

To wszystko działo się w świetle tak wielu miażdżących wręcz nieprawidłowości, w trakcie kampanii wyborczej wskazanych Komitetowi PiS przez Państwową Komisję Wyborczą, w wielu przypadkach dotyczących wykorzystywania publicznych środków do prywatnych celów kandydatów PiS. Tych faktów, potwierdzonych i udokumentowanych przez PKW, ani Fundacja Wolności ani portal Jawny Lublin, zdają się nie dostrzegać. A przypomnijmy, że skala zarzutów była tak duża, że w jej efekcie partia Jarosława Kaczyńskiego straciła dotację z budżetu państwa.

Trudno też nazwać przejrzystą i obiektywną postawą zażyłą znajomość, jaką pan Jakubowski i pracownicy portalu Jawny Lublin utrzymują z Marcinem Nowakiem, byłym radnym rady Miasta Lublin, który w wyborach parlamentarnych w 2023 r. wystartował w wyborach do Senatu przeciwko kandydatowi reprezentującemu ówczesną opozycję wobec rządów PiS (print screen wpisu na portalu facebook w załączeniu). W tegorocznych wyborach samorządowych startował zaś na prezydenta miasta z komitetu wyborczego złożonego m.in. z działaczy skrajnie prawicowej Konfederacji.

Ten fakt zupełnie nie przeszkadza prezesowi zarządu Fundacji Wolności i pracownikom redakcji portalu Jawny Lublin występować na zdjęciach w mediach społecznościowych z panem Nowakiem i aktywnie promować jego działalność. Mimo nieskrywanych bliskich relacji z osobą zajmującą oczywistą pozycję na lokalnej scenie politycznej, portal jednocześnie twierdzi, że jego działania są obiektywne i służą kontroli obywatelskiej nad władzą lokalną.

–

W naszej ocenie działania portalu Jawny Lublin, którego wydawcą jest Fundacja Wolności, stoją w sprzeczności z wymogiem dochowania staranności i rzetelności dziennikarskiej, o którym to obowiązku mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 1914 z późn. zm.). Przywołany przepis nakłada bowiem na dziennikarzy obowiązek dochowania staranności wyjątkowej, specjalnej, nieprzeciętnej. Od dziennikarza wymaga się nie tylko zwykłego profesjonalizmu, rutynowego wyczerpania procedur zawodowych, lecz także na dołożeniu starań, aby być nie tylko sprawnym zawodowo, poszukującym sensacji, tropiącym nieprawidłowości i niepraworządność, ale i człowiekiem widzącym racje nie tylko jednej strony, a przede wszystkim piszącym prawdę i rzetelnym.

Działania portalu Jawny Lublin są także sprzeczne z zasadami określonymi w Karcie Etyki Mediów: zasadą uczciwości, zasadą wolności i odpowiedzialności, a przede wszystkim z zasadą szacunku i tolerancji, która stanowi, że dziennikarze w swojej pracy powinni kierować się poszanowaniem ludzkiej godności, praw dóbr osobistych, a szczególnie prywatności i dobrego imienia.

W załączeniu przekazujemy treści artykułów opublikowanych na portalu Jawny Lublin, które w naszej ocenie naruszyły zasady Karty Etyki Mediów.

W imieniu Radnych Klubu Prezydenta Krzysztofa Żuka

Przewodniczący Klubu
Piotr Choduń

Na zdjęciu: Radni prezydenckiego klubu. Piotr Choduń pierwszy z prawej.