Stańmy przed lustrem, czyli co wiemy o segregacji odpadów?

Segregacja odpadów to dziś kwestia kultury, smaku i racjonalnego myślenia. Zastanówmy się wiec, czy prawidłowo segregujemy odpady. By odpowiedzieć na to pytanie, wystarczy odwiedzić najbliższa altankę śmietnikową. Przekonamy się, że choć czeka na nas tam wiele kolorowych pojemników przeznaczonych na różne rodzaje odpadów, najwięcej śmieci ląduje w pojemnikach na odpady zmieszane. Worki, w których wyrzucamy zwykle śmieci, skrywają przed nami prawdę, jak wiele w tych niesegregowanych śmieciach opakowań z papieru, plastiku czy szkła, które można by wykorzystać jako surowce wtórne.

Nie segregujemy

A może to tylko nasze subiektywne wrażenie? Gdy zajrzymy do przygotowywanej co roku przez Urząd Miasta Lublin „Analizy o stanie gospodarki odpadami komunalnymi miasta Lublin” okaże się, że w 2019 roku na posesjach zamieszkałych, a więc w naszych domach, odpady zmieszane stanowiły około 47% wszystkich śmiecie, a odpady surowców wtórnych jedynie 20%. Oczywiście te wyniki z roku na rok są coraz lepsze, ale pozostaje faktem, że nie segregujemy blisko połowy wyrzucanych odpadów.

Tymczasem obowiązek segregacji odpadów dotyczy nas wszystkich. Od kilku miesięcy nie możemy się od tego obowiązku wyłgać deklarując w zamian gotowość ponoszenia wyższej opłaty za odbiór śmieci. W przypadku niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, podmiot odbierający odpady komunalne przyjmuje je jako niesegregowane (zmieszane) i powiadamia o tym urząd miasta oraz właściciela nieruchomości. Za miesiąc lub miesiące, w których nie dopełniono obowiązku segregacji, zastosowana zostanie stawka opłaty podwyższonej. Jej wysokość uchwala rada gminy w wysokości nie niższej niż dwukrotna wysokość i nie wyższej niż czterokrotna wysokość stawki podstawowej za odbiór odpadów.

W przypadku domów jednorodzinnych sprawa jest oczywista, bo widać, kto odpowiada za ewentualnie źle posegregowane odpady. Jednak w przypadku budynków wielorodzinnych, gdzie pojemniki są wspólne, bardzo trudno będzie ustalić, kto nie segreguje, a to może oznaczać, iż wszyscy solidarnie (jako mieszkańcy wspólnoty mieszkaniowej czy spółdzielni mieszkaniowej) poniesiemy wyższe koszty niewłaściwej segregacji.

Dlaczego niektórzy nie segregują odpadów? Cóż, przyznajmy, iż do nowego, wielopojemnikowego modelu segregacji nie są przystosowane nasze mieszkania, nasze bloki a często nawet nasza altanki śmietnikowe. Nie wszyscy chcą w związku z tym mierzyć się z nowym wyzwaniem. Bywa, że dla zasady. Niektórzy zawsze będą próbować podkreślać swą odrębność i odrzucają wszelkie obowiązki, nie poczuwając się do żadnych związków z wspólnotą mieszkańców. Jeszcze inni z trudnego do przełamania lenistwa. Najczęściej jednak, jest to efekt braku wiedzy co do zasad i celowości segregacji.

Sortowanie jest proste

Przypomnijmy więc, iż wytwarzane w naszym domu odpady wyrzucamy do dedykowanych dla nich, kolorowych pojemników:

• Niebieski – odpady z papieru;
• Zielony – odpady ze szkła;
• Żółty – odpady z tworzyw sztucznych, metali i opakowania wielomateriałowe (np. kartony po sokach czy mleku);
• Brązowy – resztki jedzeniowe pochodzenia roślinnego;
• Pojemnik na odpady zmieszane – tylko odpady, które trudno poddać recyklingowi (np. zużyte środki higieny osobistej, resztki jedzeniowe pochodzenia zwierzęcego, worki z odkurzacza, popiół).

Dodatkowo w sposób selektywny powinniśmy pozbywać się:

• Odpadów biodegradowalnych (liście, trawa, drobne gałęzie)
• Odpady wielkogabarytowe (np. meble pokojowe i kuchenne, materace, deski do prasowania, suszarki do bielizny, wykładziny, drzwi, futryny, stolarka okienna, choinki, grube gałęzie, korzenie i karpy)
• Odpady budowlane i remontowe (np. gruz betonowy i ceglany, pustaki, płyta kartonowo gipsowa, potłuczone szkło okienne, potłuczone materiały ceramiczne, styropian budowlany)

Sortowanie ma sens!

Dlaczego powinniśmy tak postępować? Ponieważ właściwa segregacja śmieci jest koniecznym warunkiem ich efektywnego wykorzystania w procesach recyklingu. Odpady zmieszane w istocie stracone są dla recyklingu. Wyobraźmy sobie papier wrzucony do odpadów zmieszanych wraz z resztkami z kuchni, które szybko zaczynają się rozkładać. Zawilgocony, zatłuszczony, z rozwijającymi się na nim bakteriami, jest stracony dla papierni, które nie może poddać go recyklingowi by potem wyprodukować z niego opakowania na żywność. To oczywiste.

Co dzieje się z naszymi odpadami. Przyjrzyjmy się poszczególnym frakcjom:

• Selektywnie zbierane papier, szkło i tworzywa – muszą być doczyszczone na liniach sortowniczych a po odseparowaniu zanieczyszczeń kierowane są do recyklerów (papierni, hut szkła, firm przetwarzających plastiki). Nie wszystkie opakowania ze wzg. na rodzaj lub jakość są w kręgu zainteresowania recyklerów. Wytwarza się z nich paliw alternatywne spalane w cementowniach;
• Odpady zielone – w naturalnym procesie kompostowania wytwarzany jest z nich nawóz lub środek poprawiający właściwości gleby;
• Opady kuchenne – poddawane są obróbce biologicznej w biogazowni, gdzie wytwarzana jest energia cieplna i elektryczna;
• Odpady wielkogabarytowe – są rozdrabniania w instalacjach w celu wytworzenia paliwa alternatywnego dla cementowni;
• Odpady budowlane – są sortowane w celu rozdzielenie odpadów palnych (zasilą paliwo alternatywne) i gruzu betonowego i ceglanego, który w ograniczonym stopniu może być wykorzystany w celach budowlanych;
• Odpady zmieszane – zostają poddane przetwarzaniu w technologii MBP. Pierwszym etapem jest mechaniczna segregacja w które wydzielane są surowce kierowane do recyklingu (ze względów jakościowych przede wszystkim szkło i metal), odpady palne (z których wytwarzane jest paliwo alternatywne dla cementowni) oraz tzw. frakcja podsitowa o średnicy do 80mm, składająca się z popiołów, odpadów jedzeniowych i drobnych opakowań. Frakcja podsitowa poddawane jest stabilizacji, w zamkniętych kompostowniach dynamicznych a następnie jako nieczynna biologicznie składowana na wysypisku.

Ważne zasady!

Na zakończenie zapamiętajmy kilka podstawowych zasad związanych z gospodarowaniem odpadami:

• To my decydujemy co jest i co stanie się odpadem. Przed wyrzuceniem czegokolwiek powinniśmy zastanowić się, czy niepotrzebnych rzeczy nie możemy jeszcze wykorzystać lub oddać w miejsce, gdzie służyć będą komuś potrzebującemu.
• Właściwa segregacja odpadów jest koniecznym warunkiem ich efektywnego wykorzystania w procesach recyklingu.
• Wyrzucając opakowanie po produktach spożywczych należy je opróżnić, ale nie musimy go myć – nadmierne zużycie wody jest szkodliwe dla środowiska.
• Wyrzucając śmieci zmniejszajmy ich objętość. Dzięki temu zarówno w naszych domowych koszach, jak i w pojemnikach zmieści się znacznie więcej odpadów.

Marian Ignaciuk