Sport a Budżet Obywatelski w Lublinie

Od początku istnienia lubelskiego Budżetu Obywatelskiego aktywność fizyczna to jego ważna część. Ogromną popularnością cieszą się projekty takie jak Aktywny Lublin czy Aktywny Student. Przez kilka lat udało się także stworzyć nowoczesne obiekty sportowe, w tym takie całkiem egzotyczne! Zapraszam na krótkie podsumowanie.

Budżet obywatelski jest demokratycznym procesem, w ramach którego mieszkanki i mieszkańcy współdecydują o wydatkach publicznych w mieście. W Lublinie BO istnieje od 2014. Można do niego zgłaszać i wybierać w nim projekty dotyczących zadań miasta m.in. w zakresie zieleni, ochrony zdrowia, kultury czy sportu.

Najwięcej projektów w trzeciej edycji, najmniej w pierwszej

Liczba projektów sportowych, które zwyciężyły w Budżecie Obywatelskim od samego początku jest duża. Poza pierwszą edycją, zawsze ponad 1/5 wybieranych działań dotyczy kultury fizycznej. W 3. edycji ich liczba przekroczyła 50%! Miało to jednak swoje negatywne konsekwencje. Niezadowolenie części mieszkanek i mieszkańców doprowadziło do zmiany zasad w regulaminie BO. Jakie to zmiany? Przede wszystkim systemu głosowania − koniec zbierania głosów papierowych. Ponadto, obniżenie limitu kwotowego projektów, które można zgłaszać czy obcięcie kwoty, do jakiej mogą być realizowane projekty miękkie wraz z ograniczeniem ich liczby. Przepis ten najbardziej uderzył w cieszące się dużą popularnością projekty organizacji zajęć sportowych. W 3. edycji 7 takich projektów zgarnęło 3,6 mln zł, Rok później głosujące i głosujący wskazali już tylko 4 projekty na kwotę trzykrotnie mniejszą, czyli 1,2 mln zł!

Poniżej zestawienie:

Średnio co trzeci zwycięski projekt okazał się projektem promującym aktywność fizyczną. Jest to zbieżne z potrzebami wyrażanymi przez mieszkanki i mieszkańców wskazanymi w raporcie Czego potrzebuje Lublin, w którym, w pierwszej dziesiątce najbardziej niezbędnych priorytetów inwestycyjnych, znalazła się infrastruktura sportowa.

Ile z puli zgarnął sport?

Przez 7 edycji Budżetu Obywatelskiego mieszkańcy na sport przeznaczyli aż 38% środków. Najwięcej środków przeznaczono w 3 edycji − aż 58%. W ostatnich latach projekty sportowe otrzymują coraz mniej dofinansowań. Wpływ ma na to zmiana zasad oraz priorytetów. Ostatnie dwa lata pokazały dużą popularność projektów związanych z ekologią i ochroną zwierząt.

Należy jednak odróżnić wartość zwycięskich projektów od sumy środków, które ostatecznie zostały przekazane na ich realizację. Zdarzały się sytuacje, kiedy dany projekt nie dochodził do skutku, np. AP Motor Lublin − Razem Budujemy Przyszłość – budowa budynku klubowego o wartości 1,5 mln zł. Z drugiej strony są zadania, których realizacja była znacząco wyższa niż pierwotne założenia. Najwięcej podatnicy dołożyli do Skateparku dla Lublina. Pierwotnie miał kosztować 1,4 mln zł. Jego ostateczna wartość to ponad 2,5 mln zł. Podobnie kończyły projekty: Tereny sportowe w Dzielnicy Szerokie, którego budżet z 135 tys. wzrósł do 309 tys. zł czy Multisportowe boisko przy Szkole Podstawowej nr 43, które spuchło z 300 tys. do 483 tys. zł.

Wiele projektów napotkało inne problemy przy realizacji np.: rozwiązanie podpisanej już umowy z wykonawcą prac, brak rozstrzygnięć przetargowych, postępowania o zwrot nieruchomości czy zbyt niska (zakładana) cena koncepcji względem rzeczywistej.

Kluby sportowe skorzystały z Budżetu Obywatelskiego

Budżet Obywatelski okazał się świetną okazją dla poprawy swojej sytuacji przez kluby sportowe. W ten sposób pozyskały środki finansowe na modernizację infrastruktury czy realizację zajęć. Także w tym wypadku, w wyniku niezadowolenia mieszkanek i mieszkańców, przepisy BO uległy zmianie zmienie. Na przykład Klub Sygnał dostał fundusze na zakup traktorka do pielęgnacji boiska sportowego. W tym roku Urząd Miasta powiedział stanowcze „nie” na podobny pomysł, tłumacząc to brakiem ogólnodostępności projektu. Z założenia z efektów pracy maszyny nie będzie mógł skorzystać każdy, tylko określona grupa. Podobnie UM zaczął podchodzić do modernizacji szkolnych boisk czy placów zabaw. Obecnie można modernizować tylko te, które będą dostępne nie tylko dla uczniów, ale dla każdej zainteresowanej osoby (w weekendy czy po godzinach pracy szkoły).

Wielokrotnie o pieniądze ubiegał się Klub Sportowy Lublinianka, który pozyskał ponad 3 mln złotych na rewitalizację obiektów klubowych. Poza tym, Lublinianka zdobyła środki na prowadzenie zajęć sportowych dla dzieci. W ramach projektu zorganizowano ponad 800 jednostek zajęciowych po 45 minut każda. Były to zajęcia sportowe z piłki nożnej dla dzieci w wieku 4-12 lat. W 10 ogólnodostępnych turniejach piłki nożnej wzięło udział ok. 300 zawodników. Dodatkowo zostały zorganizowane półkolonie, w których wzięło udział 156 dzieci. Dzięki blisko 2,5 mln zł ekstraligowy klub żużlowy miał możliwość m.in. doposażenia miejskiego stadionu w 3 tysiące nowych krzesełek, wraz z dostawieniem trybuny tymczasowej czy wymiany nawierzchni żużlowej. Także piłkarski Motor Lublin pozyskał 1,5 mln zł na budowę budynku klubowego, jednak Miasto odstąpiło od realizacji projektu, tłumacząc to współpracą prywatnym inwestorem, który planuje zrealizować ten pomysł.

Co preferują mieszkańcy?

Analiza wybranych projektów pozwala zobaczyć na jakie projekty najchętniej głosują mieszkanki i mieszkańcy. 46% projektów dotyczyła modernizacji lub budowy obiektów sportowych, zaś 42% realizacji zajęć sportowych.

Jeśli chodzi o zajęcia sportowe finansowane w ramach BO najpopularniejsze są projekty Aktywny Lublin oraz Aktywny Student. Pierwszy realizowany był od 2016. Odpowiadał za niego AZS Lublin. Aktywny Student, to uzupełnienie sekcji działających na uczelniach, m.in. zumba, taniec, futsal, kick-boxing, strzelectwo (i in.) – łącznie 16 dyscyplin. Aktywny Lublin jest natomiast skierowany do wszystkich mieszkanek i mieszkańców Lublina. Są to między innymi zajęcia z aqua aerobiku, paintballa, fitnessu, zabawy dla przedszkolaków – dokładnie 10 różnorakich dyscyplin  Od 2. edycji BO właśnie te dwa projekty są sukcesywnie wybierane do realizacji. Od 2016 w ich ramach zrealizowano łącznie kilka tysięcy jednostek treningowych (45 minut każda). Na zajęcia można zapisywać się za pośrednictwem specjalnej strony internetowej.

Boisko do… Bike Polo

Lublinianie i Lublinianki w wyniku głosowań przeznaczyli już ponad 5 mln zł na budowę boisk sportowych. Najwięcej realizacji to tereny wielofunkcyjne, piłkarskie, koszykowe i do piłki ręcznej. Znalazły się jednak rodzynki, takie jak boisko do Bike Polo na terenie Szkoły Podstawowej nr 43. Warto odnotować, że choć dyscyplina wydaje się egzotyczna i mało popularna, boisko jest systematycznie wykorzystywane. Odbył się na nim nawet międzynarodowy turniej w Bike Polo. W imprezie udział wzięły osoby z Białorusi, Litwy, Wielkiej Brytanii oraz Ukrainy.

Znaczna część środków z BO została przeznaczona również na modernizację obiektów sportowych. Udało się m.in. wyremontować boisko szkolne przy SP nr 20. Odpowiednio przygotowane boisko było ważne dla szkoły z powodu posiadania w swojej ofercie dydaktycznej klas profilowanych i sportowych. Wymieniono nawierzchnię na sztuczną, zamontowano nowe bramki z siatkami, a także zawieszono piłkochwyty.

Dzięki funduszom z Budżetu Obywatelskiego rozbudowano o dwie stacje Lubelski Rower Miejski, Można z nich korzystać przy ulicach: Willowa/Mineralna (10 rowerów), Antoniny Grygowej (bez rowerów).

Nieznaczny udział w budżecie stanowi zorganizowany sport amatorski. Amatorskie Ligi Lublina, projekt rozpoczęty w 2018, w dużym stopniu przyczynił się do wzrostu popularności uprawiania piłki nożnej, siatkówki, futsalu, tenisa stołowego, a nawet szachów. W tych dyscyplinach zorganizowano rozgrywki ligowe. Wzięło w nich udział 1540 uczestniczek i uczestników. Podczas pandemii koronowirusa rozgrywano zawody online w szachach czy E-Sporcie.

Podsumowanie

Wyniki głosowania w Budżecie Obywatelskim pokazują, że dla mieszkanek i mieszkańców Lublina aktywność fizyczna to bardzo ważna sprawa. Niestety, często pomijana przez władze miasta, które aktualnie większe środki przeznaczają na finansowanie sportu zawodowego niż powszechnego. Krytykują to m.in. eksperci tworzący nową strategię Lublina. Patrząc na wyniki Budżetu Obywatelskiego można dostrzec, że coraz mniej w nich projektów sportowych. Czy to trwała tendencja? Być może wyniki tegorocznego budżetu to pokażą.

Artykuł opracował Arkadiusz Plewik z II roku Politologii UMCS w ramach praktyk studenckich.