Nie chcą wiatraków ani fotowoltaiki. Burzliwa debata nad zmianą studium w gminie Parczew

– Nie chcemy terenów pod odnawialne źródła energii – wielokrotnie padało podczas debaty nad nowym studium gminy Parczew, które pod OZE przeznacza 542 hektarów, a pod fotowoltaika aż 9 procent pól. W zapewnienia urzędników, że nie powstaną tu żadne nowe wiatraki czy biogazownie, mieszkańcy nie wierzą. Nie bez przyczyny.

– Podkreślam: nie będzie możliwości montowania turbin wiatrowych – powtarzał Paweł Kędracki, burmistrz gminy Parczew.

– Nie czujemy, że zapisy w studium wykluczają wiatraki – ripostowała pani Agnieszka, mieszkanka Jasionki pod Parczewem.

Temat przeznaczenia obecnych terenów rolnych pod OZE zdominował środowa debatę poświęconą drugiemu wyłożeniu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego w gminie Parczew. Zaplanowano, że spotkanie będzie trwać godzinę, trwało prawie dwie. Emocje były duże, momentami krzyczeli na siebie wszyscy.

„Będzie pan mógł na tym zarabiać”

O najważniejszym dokumencie planistycznym (studium określa co i gdzie będzie można w gminie zbudować) przyszło dyskutować ponad dwudziestu mieszkańców. Sprzeciwiają się przeznaczaniu terenów pod wielkoobszarowe instalacje odnawialnych źródeł energii (OZE). Chodzi przede wszystkim o wiatraki, ale ludzie mają też złe doświadczenia z biogazowniami i fotowoltaiką.

– Do poprzedniego projektu wpłynęło ponad 500 uwag. Większość dot. dopuszczenia zabudowy mieszkaniowej, terenów leśnych, ale też kwestii ważnych społecznie. Część z tych uwag uwzględniliśmy. – rozpoczął spotkanie Michał Bożym, zastępca burmistrza gminy Parczew. – 40 uwag dotyczyło terenów przeznaczonych pod odnawialne źródła energii (OZE).

Obecni na debacie mieszkańcy Jasionki uwag złożyli tylko pięć. Ale – jak podkreślają – podpisało je ponad trzysta osób.

– Uściśliliśmy, że tereny pod OZE mogą być przeznaczone tylko pod fotowoltaikę oraz zmniejszyliśmy wielkość tych obszarów. Tereny pod OZE zostały tylko tam, gdzie wnioskowali o to właściciele – zapewniał Bożym. Jak wyliczył, projekt studium zmniejsza tereny pod OZE z 921 do 542 hektarów.

– Jestem właścicielem działki przeznaczonej pod OZE. Nie wnioskowałem o to. Proszę o wykreślenie takiej funkcji – zaapelował z sali jeden z mieszkańców.

– Bez pana zgody na pańskiej działce nie powstanie OZE. My dajemy panu taką możliwość. Będzie mógł pan na tym zarabiać – przekonywali urzędnicy.

Mieszkańcy pytali dlaczego z wniosków o zmniejszenie liczby terenów pod OZE zostały uwzględnione głównie te od mieszkańców Jasionki. W innych miejscach tak się nie stało chociaż takie wnioski składali również mieszkańcy Wierzbówki czy Koczerg. Odpowiedzi nie usłyszeli. Podobnie jak na pytanie o to, kto jest wnioskodawcą przekształcania terenów rolnych pod OZE.

– Nie możemy udzielić takiej informacji – zasłaniali się przepisami RODO urzędnicy.

Mieszkańcy dopytywali też czy tereny pod OZE wyznaczono na wniosek właścicieli tych działek czy może to inicjatywa własna urzędników. – W studium wyznaczyliśmy kierunki perspektywiczne. W starym studium OZE mogło powstać wszędzie – tłumaczyła gminna planistka Anita Nankiewicz.

– Zmiany studium nie były poprzedzone diagnozą aktualnej sytuacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej gminy – punktowała na debacie pani Agnieszka. Nie chce wypowiadać się pod nazwiskiem, ale w okolicy wszyscy ją kojarzą. To ona zmobilizowała sąsiadów z Jasionki do złożenia uwag do projektu studium. Diagnoza, o której wspomina to jeden z obligatoryjnych elementów studium. Z tego dokumentu powinno wynikać czy OZE w Parczewie w ogóle jest potrzebne, a jeśli tak to gdzie i na jakiej powierzchni.

Fotowoltaika dla przyrody „negatywna w stopniu dużym”

Osią sporu jest zmiana przeznaczenia olbrzymich terenów rolnych gminy pod OZE. Mieszkańcy obawiają się iż wskazanie aż 9 procent pól pod fotowoltaikę będzie miało niekorzystne działanie na przyrodę. Prognoza oddziaływania na środowisko określa te zmiany jako „negatywne w stopniu dużym”.

– Sama prognoza oddziaływania na środowisko wskazuje, że należy sprawdzić czy na obszarach pod fotowoltaikę nie ma chronionych gatunków roślin i zwierząt. Trzeba też pamiętać o negatywnym wpływie na krajobraz. Obecność wielkich farm fotowoltaicznych może prowadzić do erozji, wyjałowienia i przesuszenia gleb. Naszym zdaniem, w gminie nie ma zapotrzebowania na tak duże farmy fotowoltaiczne – tłumaczy Agnieszka.

– Nie chcemy OZE wcale – stwierdziła stanowczo podczas środowej debaty. – Żądamy zapisu: wyklucza się: turbiny wiatrowe, biogazownie i spalarnie – dodała, a na sali rozległy się gromkie brawa.

Mieszkańcy przypomnieli też, że ich poprzednie uwagi dotyczyły także innych kwestii: budowy nowych ferm przemysłowych. Nie chcą, by hale, w których w zamknięciu hoduje się tysiące świń, bydła czy kur powstawały w pobliżu ich domów. Podnoszą, że urzędnicy bagatelizują problem odoru. A właśnie na „przemysłowe” miałyby zostać w studium zamieniona część terenów rolnych.

Co z tego, że daleko jak je słychać?

Kontrowersje budzą też wrysowane w studium dwa wiatraki, które powstały niedaleko Jesionki. Zdaniem mieszkańców wiatraki stoją nielegalnie, a zmiana studium ma pozwolić na ich legalizację.

Elektrownie wiatrowe w miejscowościach Wierzbówka i Jasionka niedaleko Parczewa budowała firma Eko Farm. Przeciwko inwestycji protestowali lokalni mieszkańcy. W 2016 r. ukończono jednak budowę, a firma wystąpiła do nadzoru budowlanego o pozwolenie na użytkowanie. Kierownik budowy oraz inspektor nadzoru podpisali dokumenty stwierdzające, że wszystko powstało zgodnie z projektem. To samo stwierdził Wojewódzki Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Lublinie , który wydał pozwolenia na ich użytkowanie. Mieszkańcy protestowali dalej aż elektrownie wiatrowe skontrolował Główny Inspektorat Nadzoru Budowlanego. Wtedy okazało się, ze wiatraki są o ponad 20 metrów niższe niż w projekcie. Inwestor nie miał prawa stawiać takich obiektów. W 2018 roku o poświadczenie nieprawdy prokuratura oskarżyła cztery osoby – kierownika budowy elektrowni, inspektora nadzoru oraz dwóch przedstawicieli Wojewódzkiego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Lublinie. Proces przy Sądem Rejonowego w Radzyniu Podlaskim toczył się pięć lat.

– Z wiatrakami walczymy od 2016 roku, od kiedy zobaczyliśmy dźwigi. Decyzje budowlane dla wiatraków są niezgodne z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Mimo wstrzymania pozwolenia na budowę, prace były kontynuowane. Nadzór budowlany wydał pozwolenie na użytkowanie, pomimo rażących błędów i braków: odebrano obiekty o 20 metrów za niskie, bez dokumentacji montażu i bez odbiorów elektrycznych. Niedawno skazano za to kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego (wyrok jest nieprawomocny- przyp. red.) – przypomina pani Agnieszka.

Przyznaje, że każdego dnia na własnej skórze odczuwa jak uciążliwe mogą być wiatraki. Te od jej domu oddalone są o ponad kilometr. – Ja ich nie widzę, ale słyszę. Przy większej wilgotności słychać jak tną powietrze. Nie można spać przy otwartych oknach – opisuje.

– Obecne zapisy nie pozwalają na wiatraki – zapewnia dziś burmistrz Paweł Kędracki.

Dlaczego biogazownia tak śmierdzi?

Podobne problemy mają mieszkańcy wsi Koczergi, gdzie powstała inna inwestycja OZE. Chodzi o biogazownie. Mieszkańcy skarżą się na unoszący się tutaj smród.

– Nie jestem przeciwnikiem biogazowni. Byłem w innych i wiem, że możliwe jest, by nie śmierdziały. Ta w Koczergach to jednak męczarnia – tłumaczy mieszkaniec wsi. Jego zdaniem usunięcie zapisów o biogazowni w studium otworzyłoby drogę do jej likwidacji.

– Dlaczego interes inwestora przedkłada się nad interes mieszkańców legalizując w studium wybudowane niezgodnie z planem miejscowym elektrownie wiatrowe? – pytał dopytywał kolejny z mieszkańców.

– Kto mi wypłaci odszkodowanie za to, że przez wiatraki nie mogę zabudować swojej działki? – pytała kobieta, która ma działki w pobliżu wiatraków. Projekt studium zakłada, że w odległości 700 m od istniejących wiatraków nie będzie mogła powstać żadna nowa zabudowa mieszkalna.

– Studium powstaje metodą spisu z natury – próbowali tłumaczyć urzędnicy. To oznacza, że w dokumencie planistycznym uwzględnia się to co już istnieje. Na zarzuty, że wiatraki stoją nielegalnie urzędnicy odpowiedzieli, że pozwolenie na ich budowę i użytkowanie nie zostały unieważnione.

Uwagi do projektu zmiany studium można składać do 23 września. Można to zrobić także e-mailem ([email protected]). Konieczne jest podanie imienia i nazwiska oraz adresu zamieszkania. Składając uwagę dot. konkretnej działki należy wskazać jej numer. Z projektem studium można się zapoznać tutaj.

Obecne studium zostało uchwalone w 2001 roku. Ostatnią zmianę przeszło w 2010 roku. W 2016 roku radni zgodzili się na kolejną jego zmianę. Projekt studium na zlecenie gminy przygotowała Pracownia Projektowo-Studialna EKO-PLAN z Lublina.

Na zdjęciu: Środowa debata o drugim projekcie studium w gminie Parczew. Fot. Krzysztof Kowalik