Na ochronę Starego Gaju jeszcze poczekamy

Właśnie minęły trzy lata od zapowiedzi utworzenia na terenie Starego Gaju Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego. Na jego utworzenie jeszcze musimy poczekać.

Ponad trzy lata temu, 15 stycznia 2020 roku, Krzysztof Żuk ogłosił, że przystępuje do rozmów z Lasami Państwowymi dot. utworzenia Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego w lubelskim Starym Gaju.

W czerwcu 2020 roku urząd zlecił przyrodnikom z UMCS opracowanie Raportu z przyrodniczej inwentaryzacji florystyczno-zoologicznej Starego Gaju. Chodzi o dwa oddziały o numerach 177 i 178 o łącznej powierzchni ok. 57 ha. Inwentaryzacja trwała od maja do listopada 2021 roku. Badaniami kierował prof. dr hab. Bernard Staniec. Miasto za to zlecenie zapłaciło 40 tys. zł.

W styczniu 2022 roku ujawniono wyniki tego badania. Badacze zidentyfikowali aż 571 gatunków roślin i zwierząt, z czego 46 objętych ochroną. Udało się zaobserwować nowe dla Lubelszczyzny gatunki i zidentyfikować sporo tzw. reliktów puszczańskich. Wskazują one stare, dobrze zachowane lasy. Udało się też znaleźć 24 nowe dla Lubelszczyzny gatunki zwierząt – wszystkie są owadami. Wyniki wskazały, że istnieją przesłanki dla utworzenia Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego.

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: W Starym Gaju odkryto nowe gatunki zwierząt

Minął rok i nic się nie wydarzyło

Jak udał nam się dowiedzieć w urzędzie – prace jeszcze trwają. – Zespół przyrodniczo-krajobrazowy w Starym Gaju jest pierwszym tego typu projektowanym w Lublinie. Dlatego też staramy się, aby uchwała ustanawiająca tę formę ochrony przyrody nie tylko zawierała niezbędne elementy poparte niekwestionowanymi dowodami, ale była też szczegółowo dopracowanym dokumentem – tłumaczy Monika Głazik z biura prasowego lubelskiego Ratusza.

W urzędzie zasłaniają się rekomendacjami Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, które wskazują, że ustanowienie zespołu musi zawierać szczegółowe informacje potwierdzające zasadność takiej formy ochrony. Dodatkowo należy podać argumentację za wprowadzeniem konkretnych zakazów, które będą obowiązywały na proponowanym terenie, na całym lub też jego części. Zakazy te mogą dotyczyć m.in. umyślnego zabijania zwierząt, zbioru roślin i grzybów czy zmiany sposobu użytkowania ziemi.

Kolej na analizę krajobrazowo-kulturową

Aktualnie urzędnicy finalizują zlecenie opracowanie zawierającego analizę krajobrazowo-kulturową. Dokument ten ma dodatkowo określać ustalenia dotyczące ochrony czynnej oraz proponowane zakazy na terenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego. Opracowanie tego dokumentu ma potrwać aż do września tego roku. – Wykonanie takiej analizy przez ekspertów wymaga obserwacji danego terenu we wszystkich porach roku, na różnych etapach wegetacji roślin i życia zwierząt. W zależności bowiem od pór roku i zmieniających się warunków atmosferycznych, w życiu roślin i zwierząt zachodzą różne procesy – tłumaczy Głazik.

Potem już z górki

Gdy dokument zostanie opracowany, urzędnicy będą musieli opracować treść uchwały tworzącej Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy. Następnie projekt uchwały należy uzgodnić z Nadleśnictwem Świdnik i Regionalną Dyrekcją ochrony środowiska. Po pozytywnym uzgodnieniu, odpowiednią decyzję musi podjąć Rada Miasta Lublin.

O wynik głosowania (chyba) można być spokojnym. Radni już w styczniu 2021 roku podjęli uchwałę w sprawie wyrażenia woli podjęcia działań mających na celu ochronę przyrody na terenie Lasu Stary Gaj oraz Lasu Dąbrowa.

Zespoły Przyrodniczo-Krajobrazowe planowane do utworzenia na terenie Lublina

Lista planowanych do utworzenia Zespołów Przyrodniczo-Krajobrazowych znajduje się w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego z 2019 roku. Co ciekawe na tej liście nie było fragmentu starego Gaju.

• „Górki Czechowskie” – zespół obejmujący obszar wzniesień oraz suchych dolin, ciągnących się w kierunku doliny Czechówki, pełniącego funkcję lokalnego korytarza ekologicznego;
• „Dolina Cieku spod Konopnicy” – zespół obejmujący obszar doliny Cieku spod Konopnicy wraz z jego lessowymi zboczami, pełniącego rolę lokalnego korytarza ekologicznego wraz z sąsiadującymi suchymi dolinami;
• „Wąwóz Węglinek” – zespół obejmujący system dolinno-wąwozowy w rejonie ul. Węglinek,charakterystyczny dla obszarów lessowych Wyżyny Lubelskiej;
• „Dolina Środkowej Czechówki” – zespół obejmujący obszar doliny Czechówki wraz z jej zboczami i uchodzącymi do niej suchymi dolinami od granicy miasta do al. Solidarności;
• „Dolina Jakubowicka” – zespół obejmujący obszar suchej doliny ciągnącej się od terenów kolejowych w Rudniku w kierunku doliny Bystrzycy, w skład którego wchodzi zabytkowy zespół pałacowo – parkowy w Jakubowicach Murowanych. W obszarze występują cenne zbiorowiska roślin i zwierząt, w tym roślinności kserotermicznej (na południowych zboczach doliny);
• „Dolina Trześniowska” – zespół obejmujący obszar suchej doliny w Trześniowie o dość urozmaiconej rzeźbie terenu, ciągnącej się w kierunku doliny Bystrzycy położonej w otoczeniu terenów użytkowanych rolniczo;
• „Jakubowice Murowane” – zespół obejmujący obszar użytkowanej rolniczo równiny lessowej, położonej pomiędzy obwodnicą Lublina a doliną rzeki Bystrzycy o dość urozmaiconym ukształtowaniu;
• „Majdan Wrotkowski” – obejmujący fragment doliny rzeki Bystrzycy od mostu (ul. Żeglarska) do wiaduktu kolejowego, pomiędzy ulicami: Janowską, Romera i Nałkowskich. Fragment ten uległ częściowej naturalizacji w wyniku zaprzestania rolniczego użytkowania łąk – obecnie występuje tu wiele cennych gatunków roślin i zwierząt;
• „Łysaków” – zespół obejmujący obszar równiny lessowej położonej u zbiegu doliny Bystrzycy i Ciemięgi o dość urozmaiconym ukształtowaniu (suche dolinki, zagłębienia, skarpy);
• „Skarpa Jakubowicka” – obszar obejmujący stromą skarpę doliny Bystrzycy. Występują tu chronione i rzadkie gatunki roślin kserotermicznych. Obecnie teren ten jest częściowo objęty ochroną w ramach Obszaru Natura 2000 „Bystrzyca Jakubowicka”;
• „Meandry Bystrzycy” – zespół obejmujący obszar doliny rzeki Bystrzycy przy ul. Nadbystrzyckiej, poniżej mostu na Bystrzycy (ul. Krochmalna), gdzie występują zachowane zakola (meandry) rzeczne, porośnięte roślinnością o charakterze łęgowym;
• „Uroczysko Krężnickie” – zespół obejmujący obszar miasta położony pomiędzy rzeką Bystrzycą a Nędznicą (Krężniczanką) wraz z fragmentami ich dolin, gdzie występują w bliskiej odległości: zastoiska wodne, starorzecza, meandry oraz wzniesienia wydmowe, co ma wpływ na zróżnicowanie pod względem siedliskowym (olsy, łęgi, łąki, płaty wrzosowisk, jałowczysk i boru chrobotkowego) oraz występowanie wielu gatunków zwierząt – poliekosystemowy węzeł ekologiczny.