Będzie, ale pół roku później. System kaucyjny jednak nie ruszy w styczniu

Nic nie wyszło z szumnych zapowiedzi, że już w styczniu 2025 będzie można powszechnie do sklepów oddawać puszki oraz szklane i plastikowe butelki. Ministerstwo klimatu właśnie potwierdziło, że system kaucyjny wystartuje później.

Przygotowują się producenci żywności. Handel zbroi się w butelkomaty. Największe sieci spożywcze tworzą własne sposoby rozliczania się z klientami za opakowania. Wszystko miało być gotowe na 1 stycznia gdy miał w Polsce wystartować system kaucyjny. Miał – bo jednak nie wystartuje.

Dlaczego handlowcy są przeciw

Na ostatniej prostej głosy za opóźnieniem tego rozwiązania się nasiliły. Wiele organizacji zrzeszających przedsiębiorców zajmujących się handlem wiele innych przekonuje, że przepisy są wadliwe i powodują, że firmy muszą wydawać olbrzymie pieniądze.

Andrzej Gantner, wiceprezes i dyrektor generalny Polskiej Federacji Producentów Żywności Związku Pracodawców, mówi o „poważnych ryzykach finansowych i organizacyjnych dla wszystkich uczestników rynku i konsumentów”.

– Pozostało zaledwie 2,5 miesiąca tymczasem projekt nowelizacji, mającej wdrożyć kluczowe poprawki do ustawy, nawet nie trafił pod obrady Sejmu. Dodatkowo projekt mimo licznych apeli branży wciąż nie zawiera wszystkich niezbędnych przepisów dla uruchomienia w Polsce prawidłowego legislacyjnie, racjonalnego finansowo i efektywnego środowiskowo systemu kaucyjnego – alarmuje.

Renata Juszkiewicz, prezes Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji: – Dla branży handlowej to konieczność poniesienia ogromnych inwestycji w ekspresowo krótkim czasie oraz ryzyko wysokich kar finansowych. Dodatkowo brakuje jasności w kwestii oznakowań na opakowaniach, co wzbudzi zrozumiałą frustrację konsumentów, która zostanie przerzucona na personel sklepów.

Ministerstwo się ugięło

– Wszystko wskazuje na to, że system kaucyjny będzie wprowadzony z opóźnieniem kilkumiesięcznym. Ja to akceptuję, jeżeli to będzie opóźnienie maksymalnie do sześciu miesięcy, to jest to do zrobienia – przyznała przed kilkoma dniami Aneta Sowińska, wiceminister klimatu i środowiska. Teraz jej słowa stają się faktem. Resort skierował do konsultacji autopoprawkę do istniejącej już ustawy. Wynika z niej, że system ruszy dopiero 1 lipca 2025 roku.

„Uruchomienie systemu kaucyjnego wymaga wysiłku organizacyjnego i finansowego ze strony podmiotów uczestniczących w systemie kaucyjnym (…). Dlatego też wychodząc naprzeciw postulatom jednostek handlowych związanym z potrzebą dostosowania pomieszczeń i zmiany procedur w zakresie zbierania opakowań w sklepach” – czytamy w dokumencie, pod którym podpisała się Paulina Hennig-Kloska, minister klimatu.

Wprowadzany system kaucyjny zakłada, że do sklepów będzie można oddać, bez okazania paragonu, szklane i plastikowe butelki oraz puszki po napojach. W zamian klient dostanie zwrot kaucji zapłaconej przy zakupie towaru. Może to być gotówka lub bon albo voucher na kolejne zakupy. W systemie muszą brać placówki od 200 mkw. powierzchni. Mniejsze sklepy do systemu mogą dołączyć dobrowolnie.

Wysokość kaucji została ustalona w ustawie.

• butelki z plastiku o pojemności do 3 litrów,
• szklane butelki do 1,5 litra,
• metalowe puszki do 1 litra.
  

Prace nad wprowadzeniem systemu kaucyjnego w naszym kraju trwają od kilku lat. Pierwsze założenia resort klimatu przedstawił w połowie 2022 roku. Obowiązek zapewnienia selektywnego zbierania opakowań po napojach wprowadziła Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE z czerwca 2019 r. Chodziło o wyrzucane obecnie do śmieci butelki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 litrów wraz z ich zakrętkami i wieczkami. Unijna dyrektywa zakłada, że zbiórka osiągnie poziom 77 proc. w 2025 r. oraz 90 proc. w 2029 r.

System kaucyjny obowiązuje już w kilkunastu europejskich państwach – w krajach skandynawskich, na Słowacji, w Rumunii, Estonii. Na jego wprowadzenie nie zdecydowały się do tej pory m.in. Francja czy Włochy.

Na zdjęciu: Niektóre sieci handlowe już zaczęły się przygotowywać do wprowadzenia systemu kaucyjnego – montują butelkomaty. (Fot. sko)

Artykuł powstał w ramach projektu „Samorząd w rękach Seniorów”, dofinansowanego ze środków Programu Wieloletniego na rzecz Osób Starszych „Aktywni+” na lata 2021–2025, edycja 2024.