Wesprzyj Kontakt

4 minuty czytania  •  20.12.2019

Arkady powinny stać się oazą zieleni i miejscem upowszechniania kultury

Udostępnij

Centralne miejsce w Lublinie stanowi Ratusz. Piękny, odrestaurowany budynek – cieszy oczy. Tuż za nim, przy ul. Świętoduskiej od lat straszy miejsce – widmo … tzw. „ARKADY”. Ogrodzone blachą – budzi nostalgiczne wspomnienia Lublinian o zielonym skwerku, na którym można było przysiąść, odpocząć wśród drzew i krzewów a także skorzystać z działającej tam kawiarni zwanej „Arkadami”. Można też było zadumać się przy pomniku, upamiętniającym zagładę Żydów w czasie II wojny światowej. Również przyjezdni, zdążający do pobliskiego dworca PKS często korzystali z możliwości odpoczynku w tym miejscu. Czy marzenia o urzeczywistnieniu tych wspomnień, mogą się ziścić?

Trochę historii
W XV w. na tzw. Górce Świętoduskiej znajdował się ogród szpitala
św. Ducha. Biegła tędy również linia fortyfikacyjna. W 1819 r. zbudowano tu budynek jatek. W 1851 r. na placu między ul. Nową (obecnie Lubartowska) a ul. Świętoduską utworzono plac targowy. Handlowali tu Żydzi i Polacy. Okoliczni chłopi dostarczali mięso, warzywa, nabiał.
Można było kupić odzież, buty. Handlowano dosłownie wszystkim.
Trwało to do 1942r. w którym rozpoczęto likwidację lubelskiego getta.

Po wojnie – utworzono tu skwer – z alejkami, drzewami, krzewami, ławeczkami. Wśród nich stanął obelisk ku czci ofiar eksterminacji
Żydów. W odrestaurowanych jatkach powstała kawiarnia „Arkady”. Ludzie chętnie tu odpoczywali. Z czasem – skwer został zaniedbany. Alejki zarosły trawą, zniknęły ławeczki i krzewy…. Powycinano drzewa… Zamknięte arkady straszyły powybijanymi szybami. Pomnik przeniesiono na ul. Niecałą…. Urok miejsca – trawił czas i zaniedbania.

Teren inwestycji usytuowano w ścisłym historycznym centrum miasta !!!
W latach 2005 -2007 spółka (nomen omen) Arkady na mocy umów prowadzonych z Gminą Lublin – przejęła ten teren w użytkowanie wieczyste. W 2009 uzyskała zgodę na budowę dwóch parkingów wielopoziomowych z częścią usługowo – handlową, przy czym jeden z nich usytuowany przy Ratuszu, wiązałby się z rozbudową jego północnego skrzydła. W części podziemnej łączącej oba parkingi miała powstać sieć usługowa. Okazało się, że prowadzone prace mogą oddziaływać na sąsiednie budynki. Teren budowy wymaga szczególnych zabezpieczeń – obudowania całej inwestycji ścianą szczelinową, zabezpieczającą oddziaływanie wód deszczowych na gruntach poza jej obszarem (warstwy lessowe). Dochodzi problem osiadania gruntów, a także wód podziemnych.
Wojewódzki Konserwator Zabytków uwarunkował rozpoczęcie prac ziemnych nadzorem archeologów. To teren ścisłego historycznego centrum Lublina!

Nasuwa się pytanie – czy taka inwestycja rzeczywiście zrewitalizuje zabytkowy charakter śródmieścia, czy też zmieni go w część handlowo – usługową?

Czas – to pieniądz ?
Na przestrzeni tych lat Spółka „Arkady” kilkakrotnie zmieniała terminy umów. Prosty z założenia plan szybkiego zagospodarowania gruntu, okazał się być w rzeczywistości niebywale trudnym zadaniem. W 2013r. po raz kolejny ustalono termin rozpoczęcia i zakończenia budowy na okres 2017-2018r., zmniejszając liczbę miejsc parkingowych z 550 na 300
i rezygnując z budowy naziemnej i podziemnej części północnego skrzydła Ratusza. W przypadku niedotrzymania umowy Spółka Arkady winna wpłacić karę w wys. 4 mln. zł. Po raz kolejny spółka nie wywiązała się z umów. Prezydent upomniał się o karę, żądając również zwrotu ziemi.
W styczniu tego roku obie sprawy trafiły do sądu. Spółka obwinia miasto , zarzucając zbytnią opieszałość urzędników w podejmowaniu decyzji. Wskazuje trudności w uzyskiwaniu działki na ul. Olejnej, problemy z
Zarządem Dróg i Mostów, twierdzi iż nie współdziałano należycie w celu wykonania umów itp.

Czyżby ?
Gdyby miasto nie podjęło kroków w celu dokładnego zbadania oddziaływań inwestycji na środowisko, gdyby pozwoliło na rozkopanie ziemi bez uprzednich badań archeologicznych – pewnie nigdy byśmy nie wiedzieli, jakie skarby kryje w sobie ten teren…

Ziemia broni się sama, odsłaniając skarby skrywane od wieków.
Rozpoczęte badania archeologiczne (2017 r.) przyniosły zaskakujące wyniki! Firma „Archee”odkryła ponad 360 obiektów, pochodzących z okresu wczesnego średniowiecza! Chaty zrębowe datowane na ok. 10 w. piwniczki, prażnice, paleniska, dołki po słupach, zabytki ruchome, ceramikę. Dalsze badania miały być prowadzone na terenie parkingu przy ul. Bajkowskiego (dawna Przystankowa) oraz w północnej części placu. Czekamy na nie z niecierpliwością … Niestety… Do tej pory nie są kontynuowane, z powodu toczącego się przed sądem sporu pomiędzy Ratuszem a spółką Arkady…

Co dalej?
Miasto powinno odzyskać ten teren. Dalsza kontynuacja badań archeologicznych może przynieść wiele niezwykłych odkryć. W miejscu tak szczególnym powinno powstać miejsce nietuzinkowe: pełne zieleni, udostępniające odkryte skarby, miejsce obcowania ze sztuką.
Wydział Artystyczny UMCS, Architektura Krajobrazu UP, oraz wiele innych instytucji czy organizacji – mogłyby wystawiać tu swoje prace choćby w plenerze. Niezależnie od pory roku. Mamy się czym pochwalić! Do Arkad
powinna wrócić kawiarenka, w której odbywały by się recitale, prelekcje, spotkania autorskie itp. To wspaniałe miejsce dla turystów odwiedzających nasze miasto. Z roku na rok przyjeżdża ich coraz więcej, a nasze festiwale –
przyciągają tłumy… Gdzie – jak nie tu, w pobliżu wielu atrakcji turystycznych miasta – jest czas na chwilę wytchnienia? To ścisłe historyczne centrum Lublina jest idealnym terenem by wróciły tu „ogrody świętoduskie”.
Tak wyglądają dziś …

Do dzieła!
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego 26 listopada 2019 r. uruchamia program o nazwie KULTURA. Można ubiegać się o granty z dwóch działań:

  1. Poprawa zarządzania dziedzictwem kulturowym (projekty inwestycyjne)
  2. Poprawa dostępu do kultury i sztuki (partnerskie projekty kulturalno-artystyczne)

    Spotkanie inauguracyjne połączone ze szkoleniem dla wnioskodawców, odbędzie się 26 listopada 2019 r.
Lucyna Grabowska

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *